Weinig plekken in Europa zijn zo wild, wijds en ongerept als de Schotse Highlands. Eindeloze wegen leiden je van panorama naar panorama door landschappen vol groene valleien, donkere meren en verweerde kastelen. Trot Op! trok op roadtrip van Edinburgh naar het vlakbij gelegen Glasgow, maar raakte het noorden kwijt en maakte een kleine omweg van zo’n 1000 kilometer door de rest van Schotland.
Schotland, beste vrienden, is één van m’n favoriete Europese bestemmingen. Buiten een enkele streep zon, iet of wat huidpigment en het fatsoen om af en toe een broek te dragen, hebben de Schotten immers alles wat een mens maar wensen kan. Je kan er fantastische steden bezoeken, quasi iedereen is er tegelijkertijd chronisch depressief en hilarisch en vooral in het noorden loop je er door imposante, quasi onbewoonde landschappen die uit een donkere oertijd lijken te stammen. Het is geen toeval dat net hier legendes als die van het Monster van Loch Ness zo levendig blijven. Zelfs de Romeinen besloten wijselijk niet tot in Schotland door te dringen. Hun legioenen onderwierpen de voorouders van de Engelsen alsof het een bende kleuters betrof, maar toen ze richting Highlands keken en plots hele horden aan stomdronken rosse barbaren in dolgedraaide euforie de heuvels af zagen denderen, liep het nat ze zo in hun sandalen dat ze stante pede een vier meter hoge muur van kust tot kust lieten optrekken om die halvegaren uit hun net gepoetste rijk te houden.
De perfecte roadtrip door Schotland: in 10 Highland stops van Edinburgh naar Glasgow
Ondertussen is men in Schotland heel wat kalmer geworden, en kan iedereen die tegen een stootje er naar believen een reis uitplannen. Dat mocht ik tijdens m’n ondertussen dertien jaar als reisjournalist al meer dan een paar keer doen, en achteraf had ik er nog nooit spijt van.
“Schotland is één van m’n favoriete Europese bestemmingen. Buiten een enkele streep zon, iet of wat huidpigment en het fatsoen om af en toe een broek te dragen, hebben de Schotten immers alles wat een mens maar wensen kan.”
Voor wie er in Schotland met de wagen op uittrekt – na een minuut of tien ben je dat links rijden wel gewend – is de enige last de overvloed aan keuze. Je rijdt er door kleine sfeervolle dorpjes en langs meren waar je soms amper de overkant van ziet; je kan er dagenlang trekken door regio’s die zo uit een historisch drama zouden kunnen komen en je kunt er proeven van de beste whisky’s ter wereld, recht op de grond waar ze de turf hebben gestoken om de gerst mee te drogen. Voor m’n laatste reis door Schotland stippelde ik een magnifieke route uit van Edinburgh naar Glasgow. Omdat die twee steden maar een uurtje uit elkaar liggen en je gewoon de snelweg kan nemen – niet bepaald spannend voor een artikel van 3000 woorden – besloot ik een kleine omweg door quasi het hele land te maken en de Highlands door te rijden tot op het Isle of Skye, om vervolgens via Loch Lomond opnieuw richting zuiden te rijden. Onderweg zette ik de tien beste stops voor de ideale roadtrip door Schotland op een rij.
1. Edinburgh: de magnifieke hoofdstad
De meeste roadtrips door Schotland beginnen in Edinburgh. Da’s niet alleen omdat bijna alle vluchten daar landen, maar voornamelijk omdat de Schotse hoofdstad een populaire bestemming voor citytrips is. Wat mij betreft is Edinburgh één van de aangenaamste steden van Europa, en daar draagt de sfeer die er overal rondsluimert heel wat toe bij. Het oude centrum ademt geschiedenis, en strekt zich langs de Royal Mile uit vanaf het imposante Edinburgh Castle tot aan het paleis van Holyroodhouse een Schotse mijl verderop. Vanuit die hoofdstraat vol historische gebouwen vertrekt een heel doolhof aan donkere steegjes en closes, waardoor de Old Town recht uit de middeleeuwen lijkt te komen. Achter quasi elke hoek en op elk kerkhof – die liggen ook gewoon in het centrum – schuilt wel één of andere legende. Daardoor worden in het stadscentrum heel wat spooktours georganiseerd. Die zijn altijd informatief, entertainend en lekker luguber. Over m’n citytrip in Edinburgh en alle griezelige dingen die je er kan bezoeken, maakte ik al een uitgebreide blogpost die je hier kan lezen.
2. Stirling Castle: de sleutel tot het noorden
De weg naar de Highlands leidt al sinds mensenheugenis door Stirling: een stadje op een uur rijden van Edinburgh. “He who holds Stirling, holds Scotland”, is een oud gezegde waar lang veel waarheid in schuilde. Eeuwenlang was Stirling één van de belangrijkste strategische locaties op de Britse Eilanden. Het is hier dat William Wallace en later Robert The Bruce het Engelse leger afhielden. Hun standbeelden staan er nog altijd, en met het National Wallace Monument kreeg Braveheart er zelfs een toren cadeau die niet had misstaan in The Lord of the Rings. De film van Mel Gibson is voor veel Schotten trouwens een historische aanfluiting. Wallace was een edelman, kilts waren nog lang niet uitgevonden en van het Australisch-Schotse accent van Gibson werden ze hier ook niet bepaald wild. Die vijf Oscars, daar lachen ze dan ook mee.
“Stirling was eeuwenlang één van de belangrijkste strategische locaties op de Britse Eilanden. Het is hier dat William Wallace en Robert The Bruce het Engelse leger afhielden.”
Stirlings grootste trekpleister, en meteen de reden voor het strategische belang van de stad, is Stirling Castle. Da’s een imposante burcht op een uitgedoofde vulkaan, en de plek waar Mary Stuart, Queen of Scots nog heeft gewoond. Eind jaren negentig werd het hele kasteel gerenoveerd, en dat lokte de nodige controverse uit. Ze hadden de grote hal langs buiten namelijk felgeel geschilderd en dat vonden veel locals er potsierlijk uitzien. Na analyse van een hoop oude verfmonsters bleek die beslissing historisch echter volledig correct. Heel wat kastelen kregen vroeger wel eens een lik verf, wat meteen ons beeld van de grauwe middeleeuwse burcht ontkracht. Op zich is dat niet onlogisch: niemand woont graag tussen een deprimerende hoop stenen. Vanbinnen werd de burcht nog mooier gerenoveerd. Alle koninklijke vertrekken kunnen bezocht worden en werden rijkelijk versierd met handgemaakte meubels, prachtige houten plafonds en ter plekke geweven wandtapijten. Je wordt er trouwens rondgeleid door gekostumeerde gidsen die er in slagen in hun rol te blijven zonder dat het pijnlijk wordt.
Ook interessant in Stirling:
–The Church of the Holy Rude: oude kerk in een mooi kerkhof, en het enige nog overgebleven exemplaar buiten Westminster Abbey waar nog een kroning plaatsvond.
–Argyll’s Lodging: 17e-eeuws herenhuis waar ik tien jaar geleden lekker gegeten heb. De toegang is gratis voor wie een ticket voor Stirling Castle heeft. Wordt momenteel wel gerestaureerd.
3. Glencoe: een eerste glimp van de Schotse Highlands
Wie vanuit Stirling naar Fort William rijdt – het eindpunt van de West Highland Way: één van de bekendste langeafstandswandelingen in het VK – moet door Glencoe. Da’s een nevelachtige, kilometerslange vallei vol grillige pieken (The Three Sisters zijn de fotogeniekste), diepe kloven en donderende watervallen die tijdens de ijstijden door gletsjers werd uitgeslepen. Hier ben je voor het eerst officieel de Lowlands uit en dat merk je onmiddellijk. Glencoe is één van de populairste outdoor-bestemmingen van Schotland. Je kan er wintersporten, raften, mountainbiken, in zogenaamde microlodges (die er uitzien als grote houten worsten) in de bergen overnachten en vooral prachtige wandelingen maken terwijl je je lekker nietig voelt ten opzichte van de overweldigende natuur rondom. Omdat we natuurlijk nog steeds in Schotland zijn, hangt ook aan Glencoe een donker verhaal vast. Eind 17e eeuw werden de belangrijkste leden van de opstandige MacDonald-clan hier door aan de koning loyale soldaten uitgemoord, nadat de MacDonalds ze eerst een week vrolijk als gasten hadden ontvangen. Een Red Wedding avant la lettre, in een decor dat zo in Game of Thrones had kunnen zitten.
4. Loch Ness: veel water maar geen Nessie
Loch Ness ziet er op het eerste zicht niet meteen anders uit dan de rest van de Schotse Lochs, maar toch is het één van de bekendste meren ter wereld. Dat komt uiteraard door het monster dat elk jaar wel eens door één of andere idioot gespot wordt die dan toevallig net die dag geen gsm bijheeft om het voorval op beeld vast te leggen. Om het lot wat te tarten ging ik aan de zuidelijke punt van het meer bij Fort Augustus met m’n voeten in het ijskoude water staan. Tot mijn grote verbazing kwam er bijna onmiddellijk een Nessie aanzwemmen, zij het dan een zwarte labrador met dezelfde naam die een in het water gesmeten tennisbal achterna was gesprongen – populaire dierennaam alhier. In het Loch Ness Centre in Drumnadrochit (zet dat maar eens op je briefenveloppen) leer je alles over de mythe en waarom er zo goed als zeker niets van aan is. Hoewel Loch Ness meer water bevat dan alle meren in Engeland en Wales opgeteld – diepte op sommige plekken: 230 meter – is het visbestand er helaas veel te klein om plesiosauriërs of andere prehistorische monsters te kunnen onderhouden. Nessie was naar alle waarschijnlijkheid dan ook een verdwaalde steur, zeehond of zelfs een omgekieperde roeiboot. Het meer zelf is gelukkig ook mooi.
5. The Isle of Skye: Schotland in z’n puurste vorm
The Isle of Skye is voor velen het hoogtepunt van een roadtrip door de Schotse Highlands. Het is een dunbevolkt eiland vol bizarre rotsformaties, ongerepte landschappen en een kust die ijzingwekkende kliffen afwisselt met idyllische baaien. Als het licht er door de wolken breekt loop je er bijna letterlijk door een schilderij. Portree is met z’n kleurrijke haventje het voornaamste dorp op het eiland, maar er woont nog geen 2.500 man. Op Skye is het vooral de natuur die het volk lokt. De Quiraing bijvoorbeeld, is een bijna buitenaards aandoend landschap vol vreemde uitstulpingen. Die zijn het resultaat van een reeks landverschuivingen die nog steeds aan de gang zijn – de weg ernaartoe moet daardoor bijna elk jaar gerepareerd worden. The Old Man of Storr is een andere onwereldse rotsformatie, en de wandeling ernaartoe is de populairste op het eiland. Meer fan van watervallen? Trek dan naar de Fairy Pools: een azuurblauw bassin tussen de rotsen waar een hele reeks watervalletjes in uitkomt.
“Skye is voor velen het hoogtepunt van een roadtrip door Schotland. Het is een dunbevolkt eiland vol bizarre rotsformaties, ongerepte landschappen en een kust die ijzingwekkende kliffen afwisselt met idyllische baaien.”
Op Skye kan je trouwens ook lekker eten. The Three Chimneys is een ex-Michelinrestaurant in een oude cottage waar je nog steeds erg fine kan gaan dinen en achteraf ook kan blijven slapen. Kinloch Lodge is een andere venue die ooit een ster had: een klein hotelletje met een toprestaurant in het zuiden van Skye. De twee oude landhuizen kijken vanop een heuvel over het water uit en zijn meteen de enige gebouwen in de wijde omgeving. Nog wat meer privacy nodig? De Storr Apartments zijn twee luxueuze studioappartementen aan een meer net buiten Portree waar ik ooit verbleef.
6. Met de speedboot op safari langs de kust van Skye
Het is vaak pas vanop het water dat het landschap van Skye zich helemaal ontplooit. Een hoop maatschappijen bieden boottours aan rond het eiland, en die gaan van trage en comfortabele toeristenbootjes tot speedboten die meer dan 60km/u halen. Ik koos optie twee en scheurde met een rib-boot van AquaXplore langs de grillige westkust. Wie geluk heeft ziet op zo’n zeesafari dolfijnen en (heel soms) zelfs orka’s, maar geen van beiden lieten zich zien tijdens m’n tochtje. Tijdens een stop in het mooie Loch Scavaig zag ik wel een kolonie van een paar honderd zeehonden liggen, waarvan enkelen ongegeneerd tot bij de boot kwamen zwemmen. Achter Loch Scavaig ligt het binnenmeer Loch Coruisk. Daar banen flinterdunne watervalletjes zich een weg omlaag langs gitzwarte rotsen, en steekt paars vingerhoedskruid af tegen het natte gras. Toen de zon plots door de wolken brak, weerkaatsten de natgeregende zwarte rotsen het zonlicht, waardoor ze in een kwikzilveren spiegel leken te veranderen. Een mens komt al eens iets tegen op reis.
7. De Talisker Distillery: drink één van de beste whisky’s ter wereld
The Isle of Skye is perfecte grond om whisky op te stoken: in sé is het een reusachtige steen waar het water afstroomt. Toch is Talisker één van de enige single malts die er geproduceerd wordt. De distilleerderij ligt al sinds 1830 op een prachtlocatie aan de gelijknamige baai, en volgens kenners als Michael Jackson – de drankexpert, niet de popster – is het één van de beste whisky’s ter wereld. Tijdens één van m’n allereerste persreizen werd ik hier voor een gala-avond uitgenodigd in een grote tent in de baai (toen hadden de toeristische diensten nog geld) en stond de Talisker tijdens het diner gewoon in flessen op tafel. Nog voor het hoofdgerecht hadden half m’n tafelgenoten hun hele levensverhaal al verteld. De Schotten geloven dat goeie whisky altijd doet terugdenken aan de plaats waar je hem voor de eerste keer dronk, en ze hebben gelijk. Ik heb thuis nog altijd een fles Talisker staan, en bij elk occasioneel glas ruik ik nat gras, turf en de zee. Moest ik hem eerst op de parking van de Carrefour hebben gedronken, m’n herinnering zou wat vager kunnen zijn. Zeker zullen we het nooit weten.
8. Het Glenfinnan Viaduct: wachten op de Hogwarts Express
Edinburgh wordt niet zelden genoemd als de stad die als inspiratie diende voor de Harry Potterboeken. Dat komt omdat J.K. Rowling er woonde toen ze ze schreef. Scenes voor de films werden er – volgens mij in ieder geval – niet echt opgenomen. Heel wat andere plekken in Schotland (en Ierland) dienden wel als decor. Het meer rond Hogwarts is Loch Schiel; de waterval waar Harry achtervolgd wordt door een draak is Steall Falls en de hut van Hagrid ligt vrij duidelijk in het hierboven besproken Glencoe. De meest iconische en onmiddellijk herkenbare Harry Potterlocatie is echter het Glenfinnan Viaduct: da’s de stenen treinbrug waar de Hogwarts Express overdendert in de eerste paar films. Dat ziet er in het echt exact hetzelfde uit. Twee keer per dag komt de stoomtrein die ook in de films gebruikt werd er fotogeniek overrijden (om 10.45u en om 15.00u voor de fans). Dat lokt uiteraard altijd wel een paar Harry Potterfans dus alleen zul je er niet vaak staan rond die tijd.
9. Loch Lomond: studentenliedjes zingen bij de bron
“By yon bonnie banks and by yon bonnie braes, where the sun shines bright on Loch Lomond…” Iedereen die in een ver verleden wel eens een cantus buitenstrompelde kent deze zin nog uit het hoofd. Het is de intro van één van de populairste meezingers uit de studentencodex. Dat het ook een echt meer is dat je kan komen bezoeken, is toen nooit bij me opgekomen. Het Loch Lomond and the Trossachs National Park is nochtans het oudste nationale park van Schotland, en ook één van de populairste. Loch Lomond is een uitgestrekt meer boven Glasgow, omringd door ruige heuvels en groene bossen. Perfecte daguitstap voor Glaswegians die willen genieten van de tien dagen zon die ze er per jaar gul in de schoot krijgen geworpen. Je kan hier boottours op het meer boeken, of zelf een kajak huren en de eilandjes verkennen. Wie graag iets intensiever houdt, kan Ben Lomond beklimmen: een flinke berg van bijna 1000 meter hoog die ook in het liedje voorkomt. Ik maakte er een prachtige zonsondergang mee, en besloot er om de traditie in ere te houden toch maar een ad fundum op te trekken. Prosit senior, prosit corona.
10. Glasgow: een stad met gevoel voor humor
De laatste dag van m’n roadtrip door Schotland bracht me in een erg druilerig Glasgow. Het contrast met het wat verfijndere Edinburgh is best groot. Glasgow is een ex-industriële arbeidersstad. Op het eerste zicht lijk je hier in de film Trainspotting rond te lopen en ziet alles er grauw en grijs uit – het Britse Charleroi zeg maar – maar als je dat na een paar uur nog denkt heb je niet goed genoeg gekeken. Glasgow beschikt over prachtige architectuur en parken, en het nachtleven is er vrij wild. Er vallen ook verschillende topmusea te bezoeken, met de Kelvingrove Art Gallery and Museum als voornaamste exponent. Dat ligt in een massief Victoriaans gebouw en heeft alles in huis van dino’s en opgezette beesten tot kunst van Dali en Rembrandt en een Spitfire uit WOII die er aan het plafond hangt.
“Glasgow is een ex-industriële arbeidersstad waar je op het eerste zicht door scenes uit Trainspotting lijkt te lopen. Maar als je denkt dat alles hier grauw en grijs is heb je niet goed genoeg gekeken.”
Wat Glasgow vooral uniek maakt, is de snoeiharde humor en zelfspot van de inwoners. Het meest iconische beeld in de stad is daar een perfect voorbeeld van. Voor de Gallery of Modern Art staat een heroïsch ruiterstandbeeld van de eerste Duke of Wellington. Ergens in de vroege jaren tachtig klommen een paar dronken studenten het beeld op om het hoofd van de Duke te versieren met een oranje verkeerskegel. Elke keer de stadsdiensten het geïmproviseerde hoedje kwamen verwijderen, stond er een dag later een nieuw exemplaar (of een leuk torentje van drie) voor in de plaats. Omdat de verwijderingskosten jaarlijks opliepen tot meer dan 10.000 pond besloot de stad een tijd geleden de mop definitief tot een einde te brengen en werd een plan opgesteld om de hoogte van de sokkel te verdubbelen. Toen het plan werd bekendgemaakt ontstak Glasgow in volkswoede. Op één dag tijd werden 10.000 handtekeningen verzameld; een ‘Keep the Cone’ Facebook groep groeide aan tot 72.000 leden op minder dan 24 uur en er werd zelfs een protestrally georganiseerd. Vandaag de dag staat de kegel er uiteraard nog.
Hotels voor een roadtrip door Schotland
Ik verbleef tijdens m’n reis in de volgende hostels en hotels
–Edinburgh Backpackers – Edinburgh: leuk hostel met een aantal privékamers op tien meter van de Royal Mile.
–Hotel Du Vin – Edinburgh: mooi wijnhotel vlakbij Greyfriars Kirkyard
–Cruachan Hotel – Fort William: eenvoudig maar gezellig hotel in een landhuis naast een meer in Fort William.
–Tingle Creek Hotel – Kyle of Lochalsh: klein hotelletje in een prachtig landschap tegenover de kust van Skye. Niet ver van Eilean Donan Castle (hoofdfoto en één van de meest gefotografeerde gebouwen in Schotland).
–Storr Apartments – Isle of Skye
–Kinloch Lodge – Isle of Skye
–Oak Tree Inn – Loch Lomond: Hotelletje dat ook cottages verhuurd aan de oevers van Loch Lomond.
–Glasgow Youth Hostel – Glasgow: groot hostel in Glasgow bij Kelvingrove Park.
Zin in een aantal andere Europese trips? Lees hier m’n posts over Noordwijk, Kroatië, het Zwarte Woud, Porto, Warschau, Lodz, Riga en Vilnius.
No Comments