Dwars door Doornik: 8 bezienswaardigheden voor je volgende Belgische citytrip

Doornik is de tweede oudste stad van België en speelde doorheen de eeuwen een vooraanstaande rol in de geschiedenis. De stad werd gesticht door de Romeinen, uitgebouwd door de Franken en bleef daarna nog eeuwenlang een speelbal in de handen van de grote Europese machten. Daardoor valt er ook vandaag de dag nog heel wat te ontdekken. Trot Op! ging er op verkenning en kwam terug met acht niet te missen bezienswaardigheden in Doornik.

Wisten jullie, beste lezertjes, dat Doornik net als Antwerpen gewoon aan de oevers van de Schelde ligt? Huppakee: volledig ongewild alweer wat algemene kennis opgedaan – hou me tegen. Doornik ligt er overigens al heel wat langer. Toen Antwerpen nog een zompig moeras vol harige holbewoners was, had  Doornik (ofte Tournai) zich al opgewerkt tot een belangrijke handelsstad. Ten tijde van Julius Caesar werd ze gesticht rond een militair fort dat de kruising tussen twee heirbanen moest bewaken. Dat maakt van Doornik na Tongeren de oudste stad van het land.* In de praktijk wil dat zeggen dat terwijl wij ons in het Antwerpse warm probeerden houden in vochtige leemhutten geïsoleerd met onze eigen kak (zo stel ik het mezelf in ieder geval voor) men in het toenmalige Turnacum al kon genieten van blote bacchanalen in Romeinse villa’s met centrale verwarming. Er liepen ook al waterleidingen en rioleringen onder de netjes geplaveide straten. Dat hadden ze mooi voor elkaar, die Gallo-Romeinen.

 

Dwars door Doornik: 8 bezienswaardigheden voor je volgende Belgische citytrip

Ook na de val van het Romeinse rijk bleef de stad van groot belang. In de vroege middeleeuwen werd ze onder Clovis de eerste hoofdstad van het Frankische rijk – voor Parijs – en nadien bleef ze eeuwenlang de bisschopszetel van het (toekomstige) Graafschap Vlaanderen. Doornik is ook de enige Belgische stad die ooit onder de Engelse kroon viel. Dat duurde maar zes jaar, maar van 1513 tot 1519 mocht men er wel twee afgevaardigden naar het Engelse Lagerhuis sturen. Zo kwamen die mensen ook eens ergens. Ook de Habsburgers, de Spanjaarden, de Nederlanders en opnieuw de Fransen hebben hier gezeten. Zowat iedereen mocht er doorheen de jaren wel eens binnenvallen, en dat liet – net zoals in de slaapkamer van je mama – heel wat sporen na. Sporen die ook vandaag de dag nog voor het rapen liggen. Laat ons daar alvast eens naar op zoek gaan.

*Blijkbaar wordt na recente opgravingen in Doornik nog wat geschiedkundige ruzie gemaakt over wie nu precies de oudste is, maar daar kon ik online geen uitsluitsel over vinden. Zoek het zelf op zou ik zeggen.

 

1. Bewonder de kathedraal van Doornik en de rest van het historisch erfgoed

Zoals hierboven door mezelf zo eloquent werd beschreven, heeft Doornik een rijke geschiedenis achter de rug. Eén van de meer zichtbare gevolgen daarvan is dat het vandaag één van de voornaamste monumentensteden van het land is. Wie de binnenstad wil verkennen, gaat best eerst bij de Toeristische Dienst langs. Daar krijg je met behulp van een filmpje op twintig minuten tijd het hele verhaal nog eens voor de kiezen. Bovendien kunnen ze je ook op weg helpen met verschillende thematische wandelingen. Het grootste architecturale pronkstuk van Doornik ligt vlakbij: de immense Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Die is Romaans, heeft zo maar even vijf iconische torens en het is de enige Belgische kathedraal die als Unesco Werelderfgoed werd erkend.

“Doornik heeft een rijke geschiedenis achter de rug. Eén van de meer zichtbare gevolgen daarvan is dat het vandaag één van de voornaamste monumentensteden van het land is.”

Naast de kathedraal staat het oudste belfort van het land. Wie de toren beklimt krijgt een mooi uitzicht over de Grote Markt, de vergulde Lakenhal en de nog oudere Sint-Kwintenskerk cadeau. De meer opmerkzame lezer zal ondertussen wel doorhebben dat het hier niet al te lelijk is. Jammer genoeg staan zowel de Kathedraal als de Lakenhal in de stellingen, en dat zal nog wel even zo blijven. In 1999 werd de kerk immers getroffen door – ik verzin dit niet – een tornado, waarna één van de torens dreigde in te storten. De restauratiewerken zijn – het blijft Wallonië – nog steeds aan de gang, maar een bezoek is daarom niet minder de moeite waard.

2. Geniet van Manet in Doornik’s Museum van Schone Kunsten

In Doornik vallen heel wat musea te bezoeken, maar het Museum van Schone Kunsten is waarschijnlijk het meest bijzondere – en dat komt deels door het gebouw zelf. Dit is het enige museum dat ooit door de grote Victor Horta werd ontworpen. Het resultaat is een uniek complex met een centrale hal waarop vier zijgangen uitkomen – gemodelleerd naar de panopticon-gevangenissen van Bentham. Daardoor kan de suppoost vanop één centrale plek alles in het oog houden. Dat komt goed uit, want de collectie is zo waardevol dat men klimaatpiraten en hun plakhandjes hier best kan missen. Het museum stelt werken van onder meer Ensor, Monet, Jordaens, Van Gogh en Van der Weyden tentoon, en bezit bovendien de enige twee schilderijen van Edouard Manet in heel België. Niet de allergrootste collectie, maar wel eentje die bijblijft. Het museum krijgt ondertussen trouwens een fikse opknapbeurt.

 

3. Het Natuurhistorisch Museum van Doornik: dompel je onder in de charme van weleer

Een andere topper die in Doornik te bezoeken valt – zij het dan om heel andere redenen – is het Natuurhistorisch Museum. Opgericht in 1828 is dit het oudste Belgische museum in z’n genre. Dat uit zich in een hele berg aan opgezette dieren en skeletten die samen een charmante maar soms licht aandoenlijke collectie vormen. Hier vind je alles van kleine vogeltjes tot volwassen olifanten – waaronder de eerste die ooit in België arriveerde. Veel exemplaren zijn heel erg oud, wat soms voor redelijk knullige beelden zorgt (zie bovenstaande foto’s), maar wat mij betreft maakt dat deel uit van de ervaring. Dit is een lekker ouderwets museum zonder veel poespas, zoals ik ze herinner uit m’n kindertijd. In een tweede vleugel zit het vivarium verstopt. Daar kan je levende vissen, insecten en reptielen bewonderen. In de zomer kan je hier ook door de vlindertuin lopen. Heerlijke plek om even in rond te snuisteren, en dat aan een bijna verwaarloosbare prijs.

 

4. Vitrine Frêche: de meest alternatieve winkel van Doornik

Tijdens m’n tweede dag in Doornik liep ik wat doelloos door de winkelstraatjes, tot ik plots op een gevel vol kunstbloemen stootte. Dat bleek die van Vitrine Frêche te zijn: een project van Bertrand Bostalle die lege winkelruimtes wilde gebruiken om het werk van lokale artiesten tentoon te stellen en te verkopen. Dat bleek een groot succes, en ondertussen evolueerde zijn idee tot een bizarre ruimte vol moderne kunst, valt er een organische bibliotheek te gebruiken, werd er een toog neergezet en worden er ook optredens verzorgd. Heerlijke plek vol wilde en provocerende kunst, en een leuk alternatief voor je conventionele shopervaring. Omdat Bertrand de gasrekening deze winter toch net iets te gortig begon te vinden, kan je tot april enkel op zaterdagochtend door de bibliotheek snuisteren. Vanaf de lente weer in het land is, zou alles opnieuw op volle kracht moeten draaien.

 

5. La Rez’: een kunstenaarscollectief in een vervallen herenhuis

 

Over wilde kunst gesproken: Betrand stuurde me door naar een leegstaand pand buiten het centrum, waar een dozijn studenten van de academie de komende jaren hun atelier mochten inrichten. La Rez’ is een vervallen herenhuis met afgebladderde muren, en dient perfect als achtergrond voor de vaak gewaagde kunst die hier in alle kleuren en geuren gemaakt wordt. Het was net opendeurdag en dus had ik chance, maar volgens de studenten in kwestie kan wie op een ander moment wil komen kijken gewoon even aankloppen en zien of er iemand thuis is. La Rez’ is een broedplek voor vrije geesten, en hier en daar hangen echt indrukwekkende werken. Deze had ik op eigen kracht nooit ontdekt. Place Verte 18: daar is het te doen.

 

6. Snuister rond in het Folkloremuseum van Doornik

Misschien wat minder gekend maar daarom niet interessant, is het Musée de Folklore et des Imaginaires. Dat ligt in twee mooie 17^e-eeuwse panden en toont in maar liefst 23 zalen het Doornikse leven in al haar aspecten. Dat uit zich vooral in een overweldigende verzameling aan voorwerpen en opstellingen. Hier leer je alles over traditionele ambachten en over het lot van de plaatselijke weeskinderen (die werden in de soep gedraaid); je ontmoet er de beroemdste dwerg van de stad, wandelt voorbij het oudste frietkot van België en je kan er baden in de glorie van de empêche-pipi: een ijzeren constructie waarmee men in de jaren stillekes wildplassen trachtte te voorkomen (dat van die weeskinderen was overigens niet waar). Op de bovenverdieping staat als kroon op het werk een enorme maquette van Doornik ten tijde van Louis XVI. Een bonte verzameling aan stadsschatten dus, die enkel verbijsterender wordt als je er willekeurig doorstapt zonder de bijschriften te lezen.

 

7. Breng de poppen aan het dansen in het Maison de la Marionette

Het laatste museum in Doornik waar ze me over de vloer hebben gekregen, is het Maison de la Marionette. Daar hangen meer dan 2.500 poppen aan de muren, van prachtig afgewerkte marionetten tot de handpopjes die we vroeger allemaal zelf in huis hadden – dertigers herkennen de grote boze wolf en het duiveltje. Ook uit heel wat andere – vooral Aziatische – contreien worden poppen tentoongesteld. In één van de zaaltjes kan je vanachter een belicht doek met wat figuurtjes je eigen Indonesische schimmenspel creëren – laat je maar eens gaan. Op een half uurtje ben je er wel doorheen – het is niet het grootste museum ter wereld – maar wie eens iets compleet anders wil weet waarnaartoe. En omdat minder dan de helft van de aanwezige popjes er uitzien alsof ze tijdens je slaap je gezicht gaan opeten, kan je er ook met je kinders doorheen zonder dat ze het al te snel op een bleiten zullen zetten. Wie zo nodig nóg een museum wil bezoeken, kan eens bij het TAMAT langslopen: dat is het Museum van de Wandtapijten en de Textielkunst – een industrie waar Doornik vroeger rijk mee geworden is. Sta me toe dat even over te slaan: ik had op dat moment een dorstje. www.maisondelamarionnette.be

 

8. Drink stijlvolle cocktails in Arthur’s Bar

Met een frisse pint kan je bij mij weinig verkeerd doen, maar gezien ik in Doornik zat, dacht ik het even wat chiquer te houden en naar een cocktailbar te zoeken. Die moet dan wel goed zijn. Niets is vervelender dan vijftien euro moeten leggen voor iets dat je met je flesrestjes van thuis ook wel bij elkaar had kunnen shaken. Gelukkig weten ze in Arthur’s Bar wel wat ze doen. Dat is een piepkleine en vrij nieuwe cocktailbar dicht bij de Grote Markt. Alle klassiekers staan er op de kaart, maar via een paar keuzevragen op het menu maakt men er ook specifieke drankjes gepersonaliseerd volgens je smaakvoorkeuren. Arthur zelf is een vriendelijke mens die met heel wat passie over z’n creaties vertelt. Absolute aanrader voor wie niet al te vroeg z’n bed in wil.

 

Hotels in Doornik & praktische informatie

Voor meer informatie over Doornik of andere Waalse bestemmingen, bezoek de website van Wallonië België Toerisme. www.visitwallonia.be

Trot Op! verbleef in Doornik in Hotel Alacantra, vlakbij de Grote Markt. www.hotelalcantara.be

Heb ik je favoriete bezienswaardigheid in Doornik gemist? Heb je zelf nog dingen aan dit artikel toe te voegen? Heb je de onweerstaanbare drang je brandende haat richting schrijver te uiten? Laat je gaan in de commentaren onderaan.

Zin in een aantal andere Waalse trips? Lees dan hier alles over Waterloo, Bergen, De Gaume, Viroinval, Charleroi, Luik en Spa. Zoek je het liever wat verder? Lees dan hier over Swaziland, Interlaken of Kreta.