Wie een reis naar Malta boekt mag veel meer verwachten dan een standaard zon-, zee- en strandvakantie. Het land biedt een bijna ongelofelijke mix van cultuur, natuurpracht en mediterrane charme – en dat op een eiland van een zakdoek of twee groot. Trot Op! ging er zelf op bezoek en kwam terug met tien bijzondere bezienswaardigheden op Malta.
Zin in een zinderend buitenlands avontuur zonder terplekke meer dan 500 meter in één keer van je gat te komen? Gooi je valies dan snel vol en vlieg zonder nog om te kijken naar Malta. Dat is een petieterige dwergstaat op een door de zon gebleekte rots onder Sicilië waar je – tenzij het Eurovisie Songfestival zijn klanken van maatschappelijk verderf weer eens de ether injaagt – nooit ofte nimmer iets van hoort. Toch valt er veel te beleven, en dat al een hele tijd. De eilanden (buiten Malta vallen ook Gozo en Comino onder de Maltese vlag) liggen namelijk pal in het midden van de Middellandse zee. Daardoor zijn ze voor militaire strategen even onweerstaanbaar als de laatste zakdoek op een snotfeestje. Als gevolg daarvan kon het eiland genieten van een bonte verzameling aan veroveraars, wat uiteindelijk tot een mix van Europese en Arabische invloeden leidde die zowel in de architectuur, de keuken als in het onverstaanbare gebrabbel dat voor Maltees doorgaat terugkomt. Het verhaal van Malta startte trouwens al voor het bronzen tijdperk. Meer dan duizend jaar voor die luiaards in Gizeh aan hun piramides begonnen, stonden hier al megalithische tempels gebouwd met stenen van vijftig ton recht. Zet je daar maar eens aan.
Wat te doen op Malta: 10 buitengewone plekken die je niet mag missen
Voor een eiland van ocharme 300km2 biedt Malta dus een verbazend interessante combinatie van cultuur, zuiderse sfeer en – hier en daar – echte natuurpracht. Malta is ook een land van vreemde contrasten. Veel mensen zijn hier erg conservatief en gelovig. Er staan meer dan 350 kerken recht (da’s er inderdaad meer dan één per km2) en scheiden kon pas vanaf 2011 – in de plaatselijke volksmond ook het jaar der verderf genoemd. Wie in het drukke Paceville, Saint Julian’s of Sliema rondloopt, zal daar echter niets van merken. Hier streek de laatste decennia een grote, diverse en relatief vrijdenkende expatgemeenschap neer, waardoor op Malta eigenlijk twee werelden in elkaar overvloeien. Eén van die expats is trouwens m’n bloedeigen broer, waardoor ik het eiland ondertussen wel ken. Voor dit stuk besloot ik me – buiten een paar grote trekpleisters – dan ook te concentreren een aantal meer eigenaardige bezienswaardigheden van Malta. Je kan er maar goed mee zijn, denk ik dan.
1. Gozo: het kleine broertje in het kort
Gozo valt vanuit Malta op een klein half uur te bereiken met de ferry, en is in se een blik op het recente verleden. Wie hier voet aan wal zet komt in een andere wereld terecht. Er is amper hoogbouw, het hier veel rustiger en de mensen zijn nog net dat tikje traditioneler. Gozo is hoe Malta er vijftig jaar geleden uitzag voor het massatoerisme z’n intrede deed (alhoewel ze hier de laatste jaren ook stevig zijn beginnen bouwen). Hoofdstad Rabat is in essentie een gehucht waar amper 7.000 man woont, maar is door de kronkelende snuisterstraatjes, de vele mooie kerken en de indrukwekkende citadel die er bovenuit torent meer dan een bezoek waard. De meeste toeristen in Gozo zijn dagtrippers vanuit Malta, en vroeger trokken die allemaal zonder uitzondering naar Dwejra. Daar stond met het Blauwe Raam – zie foto – een bijna onwereldse rotsformatie de branding te trotseren. Moest dit decor je bekend voorkomen: het is hier dat Daenerys met Khal Drogo trouwde in het eerste seizoen van Game of Thrones (ergo: toen het nog goed was). Wie er vandaag een kijkje wil nemen heeft pech, want in 2017 stortte het hele ding de zee in: tot zover de grootste toeristische trekpleister van Gozo. Niet te hard getreurd: het blauwe raam mag dan wel weg zijn; het blauwe gat ligt er nog steeds. Dat is een 25 meter diepe schacht die in verbinding staat met de zee. Duikers weten waarnaartoe. Met wat geluk zie je nog wat stukjes van het raam liggen.
2. Valletta: de kleinste grootstad ter wereld
Malta mag dan een spreekwoordelijke scheet groot zijn, je kan er wel een paar mooie steden bezoeken. Kers op de taart: hoofdstad Valletta. Die werd door de Maltezerorde (een groep hospitaalridders uit Jeruzalem) gesticht in de 16e eeuw. Er woont amper 5.000 man en de binnenstad meet een kilometer op zeshonderd meter, maar toch heb je het gevoel in een grootstad rond te lopen. Dat komt voornamelijk door de barokke architectuur. De stad staat vol palazzo’s en kerken, elke straat leidt naar de zee en in de kleinere steegjes liggen tal van bars en restaurants verstopt. De Kathedraal van St. John is vanbinnen één van de meest bombastisch versierde kerken die ik al heb gezien (check het beroemde schilderij van Caravaggio en de marmeren skeletten die in de vloer verwerkt zitten) en vanaf de Upper Barrakka Gardens heb je een fantastisch uitzicht over één van de grootste natuurlijke havens van Europa. Tegenwoordig hebben ze zelfs een dino uit de laatste Jurassic World op dat uitkijkpunt staan – een deel van de film speelt zich hier af. Het beste zicht op Valletta zelf heb je vanuit Tigné Point in Sliema (zie onderste foto).
3. Rolling Geeks Malta: verken de Three Cities in een Antwerpse golfkar
Aan de overkant van Valletta ligt nog een ander mooi stukje Malta. Cospicua, Senglea en Vittoriosa vormen samen de Three Cities en zijn drie versterkte steden waar de Maltezerorde zich had gevestigd voor ze naar de andere kant van de baai verhuisden. Hier vind je alles wat Valletta aantrekkelijk maakt, maar dan met wat minder in de weg lopende toeristen: pittoreske kronkelsteegjes, mooie kalkstenen façades en gezellige cafés. Wie alles op een iets uniekere manier wil verkennen, kan een Rolling Geek huren. Dat zijn gemodificeerde golfkarretjes waarin je per gps wordt rondgeleid op een traject, terwijl je over elke bezienswaardigheid een uitleg krijgt. Het bedrijf is van Kris Rycken: een jolige Antwerpenaar die zelf de Nederlandse versie van de gidstocht inspreekt. Zo blijf je onder begeleiding van z’n sappige accent zelfs in de Middellandse Zee nog een beetje met ’t Stad verbonden – en da’s goe da. De tour leidt je langs verschillende uitzichtpunten, voorbij onder meer het Paleis van de Inquisitie en het Maritiem Museum, en uiteindelijk door de sfeervolle steegjes van Vittoriosa. Erg leuke ervaring, maar probeer wel de spits te vermijden. Anders zit je zoals mij te stressen tussen het pendelverkeer. www.rolling-geeks.com
4. Mdina: op bezoek in King’s Landing
Mdina is een veel oudere stad in het binnenland van Malta. Ze ligt grandioos over een ommuurde heuvel gedrapeerd en was tot in de middeleeuwen de hoofdstad van het eiland. Vandaag woont er binnen de muren nog maar 300 man – de bijnaam Silent City komt niet uit de lucht gevallen – en dat zijn voornamelijk leden van oude families die er al generaties lang in dezelfde stadspaleizen leven. Die zijn trouwens door een netwerk van opzettelijk kronkelende straatjes met elkaar verbonden, zodat niemand die de stad binnenviel verder dan een boogschot kon kijken. Zeker ’s avonds is dit een erg sfeervol stadje om in rond te lopen. Het is dan ook één van de best bewaarde middeleeuwse steden ter wereld. De toegangspoort is monumentaal, en zal je bekend voorkomen. Ook hier werden heel wat scenes van Game of Thrones opgenomen, want Mdina deed samen met onder meer Dubrovnik in Kroatië dienst als decor voor King’s Landing*. The Lannisters send their regards.
*In het tegenover Valletta gelegen Fort Manoel werd trouwens de onthoofdingsscene van een niet onbelangrijk personage tijdens het eerste seizoen opgenomen. Mensen die graag hun favoriete tv-trauma willen herbeleven kunnen het op hun planning zetten.
5. Natuur in Malta: hiken langs de cliffen
Malta beschikt over de volle 500.000 inwoners. Dat klinkt niet als een onoverkomelijk grote hoop volk, maar voor twee eilandjes van opgeteld een paar honderd vierkante kilometer is dat toch niet mis. Malta staat zelfs in de top tien van de dichtstbevolkte landen ter wereld (nog net voor Bangladesh). Dat wil gelukkig niet zeggen dat je hier en daar niet wat rust kan vinden. Het binnenland op zich is al veel minder toeristisch, en langs de kust liggen een hoop spectaculaire kliffen waar soms zo goed als niemand te bespeuren valt. Toen wij er begin maart waren, stond alles vol bloemetjes en kwamen we vlak bij één van de afgronden zelfs een verdwaalde kameleon tegen – die beestjes werden hier in de 19e eeuw door een paar onverlaten losgelaten. Wij reden de noordwestkust af en bezochten op één dag de kliffen bij Ras id-Dawwara (verlaten), de Dingli Cliffs (semiverlaten) en de Blue Grotto (vrij veel volk). Dat bleek verre van een slecht idee. Onderweg ook maar één keertje lek gereden – nice.
6. White Rocks: street art in een verlaten hotelcomplex
Het White Rocks complex bij Pembroke – op een prachtlocatie die op de zee uitkijkt – werd in de sixties gebouwd door het Britse leger om er soldaten te stockeren. Toen de Britten eind jaren zeventig vertrokken werd van de gebouwen een hotel gemaakt. Dat kwam eind jaren negentig leeg te staan. Sindsdien staat alles te verkommeren. Er zijn een aantal halfslachtige pogingen geweest het project nieuw leven in te blazen, maar door allerlei disputen is dat er nooit van gekomen. Omdat hier volgens mijn anonieme bron die er al x-jaar woont clandestiene feestjes werden gegeven en het hele ding een toevluchtsoord voor krakers en landlopers werd, zijn de meeste gebouwen ondertussen verzegeld, maar in sommige geraak je nog binnen. Doorheen de jaren werd White Rocks ook een canvas voor graffiti-artiesten. Honderden werken werden hier op de muren gekladderd, waaronder twee imposante murals van een paar verdiepingen hoog. Toen ik hier kwam kijken stond ik er moederziel alleen, wat het gevoel van verlatenheid en vergane glorie nog versterkte. Aanrader voor elke urbex-fan. Niet op de naaldjes trappen.
7. De Chinese Garden of Serenity: een stukje Shanghai op Malta
In Santa Luċija – op weg van Valletta naar de luchthaven – ligt een echte Chinese tuin te pronken. De Chinese Garden of Serenity werd in 1996 aangelegd als cadeau van de Chinese overheid – reden onbekend – en vormt vandaag misschien wel de meest uit de toon vallende attractie van Malta. Wie hier zonder context wordt gedropt zou daadwerkelijk een seconde of twee kunnen denken ergens in de Yuyuan Garden in Shanghai te staan. De tuin bestaat uit verschillende delen, zodat het geheel veel groter lijkt dan het is, en staat vol traditionele gebouwen, rotsformaties, bruggetjes en serene vijvers. Aangename plek om tot rust te komen, om even na te denken over alle keuzes die je beter niet had gemaakt, of om foto’s te maken om je instagramvolgers mee te verwarren. ‘Is hier soms ook iets te doen?’, vroeg ik een vapende local die wat over een vijver stond uit te staren. ‘Nope. Dit is één van de enige plekken in Malta waar nooit iets te doen is. Daarom sta ik hier.’ Wijze mens.
8. Terug naar de prehistorie: de Neolithische tempels van Malta
De hoeveelheid historisch erfgoed waarover een minilandje als Malta beschikt is eigenlijk ongehoord. Over het hele eiland werden restanten van neolithische tempels gevonden. De meesten zijn meer dan 5.000 jaar oud en horen dus meteen bij de oudste vrijstaande gebouwen ter wereld. Wie ze bouwde weet niemand. Waarom die hele beschaving rond 2.500 voor Christus plots verdween weten we ook niet. Maar hun tempels vallen wel nog steeds te bezoeken. De bekendste site is het Ħal Saflieni Hypogeum. Dat is een ondergrondse necropolis in drie lagen, waarin de resten van meer dan 7.000 mensen werden ontdekt. Had ik graag eens bezocht, ware het niet dat ik te lui was om op voorhand een kaartje te kopen, en een last minute ticket een sappige €50 bleek te kosten. Als alternatief bezocht ik voor tien keer minder centen het Nationaal Archeologisch Museum in Valletta, waar een boel artefacten uit de tempels staan uitgestald. De bekendste vondst is een minuscuul beeldje van een dikke slapende vrouw, die of een soort oergodin, of een representatie van de eeuwige slaap (de dood dus ja) moet voorstellen.
9. Comino: de Blue Lagoon, wandelen en besmettelijke ziekten
Comino is een nog veel kleiner eilandje tussen Malta en Gozo, waar op dit eigenste moment maar twee mensen wonen – waarvan één heel interessante. Comino valt enkel per boot te bereiken, en de bekendste attractie is er de Blue Lagoon. Da’s een baai tussen de rotsen waar het water bijna onrealistisch blauw is. Geweldige plek, maar vooral in het hoogseizoen totaal overrompeld door toeristen. Gelukkig kan je op Comino ook een stevige wandeling maken, door het binnenland of over steile zeekliffen. Wie het eiland verkent komt hier en daar leegstaande gebouwen tegen, en de meesten hebben een geschiedenis. De Toren van St. Mary was een vesting van de Maltezerorde, die er ridders die het hadden uitgehangen voor een paar jaar een time out konden geven. Vlakbij ligt een leegstaand hospitaal waar begin 20e eeuw choleralijders werden geïsoleerd. Iets verder ligt eenzaam op een heuvel een klein ommuurd kerkhof waar die zelfde choleralijders vervolgens werden begraven, net als een aantal Duitse krijgsgevangenen uit WOI. Wie de laatste boot mist heeft dus meteen een mooi plekje voor een horrornacht gevonden.
10. Colonna Mediterranea: het standbeeld dat geen piemel is
Dit prachtige kunstwerk staat op een rondpunt in Luqa naast een Lidl en werd gemaakt door Paul Vella Critien. Volgens de man zelf is het ‘abstracte kunst die de kleuren van de Middellandse Zee verenigt in de vorm van een Egyptische obelisk’, maar volgens iedereen met ogen is het natuurlijk gewoon een dikke blauwe piemel. Door de overheid betaald worden om zoiets te mogen neerzetten is fantastisch trollenwerk, maar het verhaal werd nog mooier toen de burgemeester in 2010 het werk wilde verwijderen. De vorige paus kwam namelijk langs, en het zou van slechte smaak getuigen moest de heilige vader met z’n pausmobiel langs een nog grotere lul dan hemzelf moeten rijden. Gelukkig bleek na een enquête dat het gros van de bevolking het beeld wel kon pruimen, en alles bleef gewoon rustig staan. Wie een foto wil van het bekendste standbeeld van Malta – het pausverhaal raakte zelfs tot op de BBC – moet wel voorzichtig zijn: het rondpunt is vrij druk. Dat en je staat natuurlijk als een clown een twee meter hoge piemel te fotograferen. Geniet ervan, zou ik zeggen.
Hotels in Malta
Wij (ouders, zus, ik) verbleven deze keer in Amery House. Dat is een gezellig boetiekhotelletje vlakbij Exiles Beach in Sliema. De kamers zijn groot, het personeel vriendelijk en het ontbijt goed. De locatie is ook perfect, zowel voor trips naar Valletta als voor wandelingen over de dijk richting St. Julian’s. www.ameryhouse.com
Restaurants in Malta
Op Malta kan een mens al eens lekker gaan eten, en dat in een uitgebreid gamma aan restaurants. Ik noem er hier een aantal waar ik zelf ben geweest, en een aantal anderen die me sterk werden aangeraden. Under Grain is een sterrenrestaurant in Valletta in een prachtige setting (www.grain.mt). Caffe Cordina is een van de oudste zaken in de hoofdstad met een geweldig gewelfd interieur (www.caffecordina.com). Ook in Valletta ligt Rampila: een fine-dining restaurant in een oude kelder, dat buiten een leuk terras heeft (www.rampila.com). The Chophouse ligt langs de baai van Sliema, kijkt uit over Valletta en bakt heerlijke steaks (www.chophouse.com.mt). Hammett’s Gastro Bar ligt ook in Sliema en biedt voornamelijk Aziatische gerechtjes om te delen (www.hammettsgastrobar.com). Don Royale is een leuk Italiaans restaurant in St. Julian’s (www.donroyalerestaurant.com). Briju is een klein restaurantje in Gzira dat zich focust op duurzaamheid (www.facebook.com/BrijuMT/). Don Berto is een toffe lunchplek met zicht op de haven van Vittorioso (www.donberto.com). Coast at Cassarini is een restaurant met een uitgebreid terras in de buurt van de Blue Grotto (www.coast.com.mt). Voilà, daar zou je even mee voort moeten kunnen.
Vervoer in Malta
Omdat ik op wat afgelegen plekken wilde raken en omdat de prijzen via de websites belachelijk goedkoop leken, besloot ik een aantal dagen in Malta een auto te huren. Slecht idee, om een aantal redenen. 1. De verzekering die je via de websites afsluit dekt bijna niets, zodat ze je er terplekke nog een andere in je nek draaien en je eigenlijke kosten veel hoger zijn. 2. Je betaalt voor een halfvolle naftbak die je toch niet leeg krijgt. 3. Men rijdt hier links op soms erg drukke wegen en Maltezen zijn niet de meest attente chauffeurs. 4. Veel straatjes in de steden zijn extreem smal. 5. Wie in Sliema/Valletta/St. Julian’s zit kan maar beter hopen dat het hotel een parking heeft, want wie een plaats moet zoeken kan soms vervelend lang toertjes blijven draaien.
Veel betere optie: Uber of Bolt. Er rijden tig chauffeurs rond, ze zijn veel goedkoper dan reguliere taxi’s en ze zijn er bijna altijd binnen de vijf minuten.
Tot zover m’n relaas over Malta. Welke plekjes heb ik gemist? Wat zou jij nog aan m’n lijstje toevoegen? Heb je zelf een piemelstandbeeld geboetseerd? Laat het me allemaal weten in de commentaren onderaan.
Zin in een ander Mediterraan reisje? Lees dan hier alles over Kreta. Liever ergens anders naartoe? Lees hier m’n stukken over Porto, Amsterdam, Interlaken of Doornik
No Comments