Twee jaar na de Kunst- en Cultuurbiënnale en een maand voor de nieuwe editie, trok Trot Op! opnieuw naar Bergen om er de laatste nieuwe tentoonstellingen te bezoeken en om een aantal klassiekers van het lijstje af te vinken. Goed voor nog een weekend weg in één van de leukste steden van Wallonië.
Mijn meest trouwe lezers (dag mama!) zullen zich allicht nog levendig herinneren dat ik twee jaar geleden werd uitgenodigd om de Kunst- en Cultuurbiënnale van Bergen mee te maken. Dat was een groots- dans en muziekspektakel, met een straten-vullende love parade en een hoop op een kangoeroebal op en neer wippende meiden (god bless their souls) waar ik dit stukje over schreef. Dat zorgde voor zulk een uitbarsting van pure vreugde op het kantoor van visitMons, dat ze niet alleen spontaan van je Dominique -nique -nique op de tafels begonnen dansen – zo stel ik me Waalse feestjes voor – maar ze me amper twee jaar na datum al opnieuw inviteerden om er een vers meesterwerk uit m’n mouw te komen schudden. Omdat ik paarden niet graag in de bek kijk, laat staan gegeven exemplaren, ging ik enthousiast op deze uitnodiging in. Een paar weken later stond ik alweer op de grote markt van Mons met m’n ogen te knipperen – na die van Sint-Truiden overigens de grootste van het land. De Biënnale komt er dit jaar weer aan, maar pas midden september. Dat betekent niet dat er in Bergen momenteel niets te beleven zou vallen, integendeel. Sinds Mons in 2015 als Europese Cultuurhoofdstad werd uitgekozen, stak men de handen hier stevig uit de mouwen om het culturele aanbod de hoogte in te stuwen. Het was deze zomer niet anders.
Het betere Bergen: 6 tips voor een weekendje cultuur in Mons
Het BAM – niet het traject maar het Beaux Art Mons – is het voornaamste kunstmuseum in Bergen, maar is momenteel gesloten voor een renovatie. Da’s jammer, maar ter compensatie trok men een paar grote tentoonstellingen aan die over de hele binnenstad verspreid liggen. Zo heb je samen met de geëxposeerde kunstwerken meteen half de stad gezien. En omdat die exposities zich in en rond een aantal van de meest prominente gebouwen van Bergen bevinden – gebouwen die ik vorige keer omwille van het programma links moest laten liggen – leek het me handig ze deze keer ook even mee te pikken. Niet alle straatkunst in Mons is trouwens tijdelijk. Mijn gids Didier – een Vlaming die hier al jaren woont – leidde me enthousiast langs alle nieuwe graffitiwerken die er sinds m’n vorige bezoek zijn bijgekomen. Dat bleken er heel wat te zijn, en het aanbod was twee jaar geleden al omvangrijk. In Mons, beste mensen, heeft men geen last van een zittend gat. En nu (in volle galop) op naar de eerste stop!
1. La Part du Sacré van Jaume Plensa: betoverende beelden in het stadscentrum
De reden waarom ik op de grote markt met m’n ogen stond te knipperen, is omdat ik daar plots drie metershoge gietijzeren hoofden tegenover het stadhuis zag staan. Noem me een leugenaar, maar die stonden er vorige keer volgens mij nog niet. In zichzelf gekeerde vrouwengezichten zijn het, die rust en meditatie lijken uit te stralen. Wanneer je er echter rondwandelt, worden de contouren en het perspectief in die mate verbogen dat je brein moeite krijgt de juiste lijnen nog te vinden. Interessante ervaring. De beelden zijn het werk van de populaire Catalaanse kunstenaar Jaume Plensa, en vallen op verschillende locaties te bewonderen. Dat kan hier op het plein, maar bijvoorbeeld ook in de mooie tuin van de burgemeester achter het stadhuis. In de Sint-Joriszaal ernaast – een ontwijde kapel – staan alle werken tentoon die niet buitengezet konden worden. Dit is het enige deel van de expositie waarvoor betaald moet worden. Een aantal van de mooiste beelden vind je in de Kerk van de Heilige Waldetrudis: drie gezichten die uit een blok albast geboren lijken te worden. Hoog in het kerkgewelf hangen de twee grootste kunstwerken. Holle, bijna etherische figuren in ijzerdraad, die met de vinger op de lippen naar elkaar kijken. De beelden van Plensa vallen nog tot 8 oktober te bezoeken en zijn op zichzelf de trip naar Mons al waard. www.visitmons.nl/agenda/jaume-plensa-het-heilige
2. De Collegiale Sint-Waldetrudiskerk: een kerk zonder toren maar met een verhaal
De Sint-Waldetrudiskerk is natuurlijk al een trekpleister op zich. Dit absoluut gigantische gebouw had eigenlijk nog overweldigender moeten worden. Destijds wou men er de hoogste kerktoren van België opzetten: een spits met een absurde hoogte van 190 meter. Omdat men al 200 jaar aan de kerk werkte, het geld stilaan opraakte en het hele ding bij de eerste straffe windstoot waarschijnlijk toch zou omvallen, besloot men voor een voordeliger alternatief te kiezen: geen toren zetten, er snel een dak op zwieren en klaar ermee. Ook tof natuurlijk. Toch blijft de kerk een indrukwekkend bouwwerk, vooral binnenin. Er vallen een aantal prachtwerken van Jacques Dubroeucq te bewonderen. Die naam zegt de meeste mensen niets (het gros van z’n oeuvre ging verloren) maar het was de vader van de renaissance in de Lage Landen. De Heilige Waldetrudis zelf is dan weer de patroonheilige van de stad Mons. Het was een edelvrouw uit de 7e eeuw, die schijnbaar met een midlife crisis zat en op een heuvel dan maar een klooster liet bouwen. Dat groeide later uit tot Bergen. Als plaatselijke heilige hangen haar beenderen vandaag de dag nog steeds in een gouden kist boven het altaar. Haar schedel ligt – vraag me niet waarom ze in twee werd gezaagd – in een andere kist in een zijbeuk. Het eerste weekend na Pinksteren worden die twee kisten op de gouden koets die ook in de kerk staat geladen en de stad rond gereden. Zou komt goeie ouwe Waldetrudis ook nog eens buiten, en kan Mons zich overgeven aan Le Doudou: met voorsprong het grootste evenement van het jaar.
3. La Musée du Doudou: essentieel om Bergen te vatten
Le Doudou is een passioneel volksfeest waar zowat de hele stad zich aan overgeeft. Honderden figuranten maken deel uit van de parade, gekleed in allerlei kostuums die soms van generatie op generatie worden doorgegeven. Het gebeuren verloopt in verschillende fasen. Nadat alle stukjes Waldetrudis op de koets werden geladen, worden ze buiten door een kolkende mensenzee opgewacht om ze vervolgens met z’n allen de helling op te duwen. Als dat namelijk niet in één ruk lukt, staat de stad een jaar vol onheil te wachten. Moest het twee jaar op rij niet lukken – gelukkig viel dit nog nooit voor – moet de hele bevolking een jaar ruilen met Charleroi en daar gaan wonen (de horror). Eens de koets de helling is opgeraakt, wordt Waldetrudis weer de kerk ingepleurd – het moet allemaal namelijk niet te lang duren – en trekt de massa naar de grote markt alwaar Sint-Joris om één of andere reden tegen een draak vecht. Geen echte draak natuurlijk, maar een geschilderd houten beest met een staart van paardenhaar. Wie er daar een paar van uittrekt gaat – in tegenstelling tot Charleroi – een voorspoedig jaar tegemoet. Dat dit voor een hoop wilde toestanden zorgt is een understatement. Wie nog nooit op het feest zelf is geraakt of zich vragen stelt over het hoe en waarom van de zaak, moet het Musée du Doudou bezoeken. Daar krijg je beelden van het hele gebeuren te zien alsof je er zelf tussenstaat, en worden alle legendes van de stad in detail uitgelegd. Even interessant is dat je je er ook kan verdiepen in draken, monsters en heldensagen uit allerlei uithoeken en culturen van de wereld. Van de minotaurus en de hyenaman tot Samson en Batman: je vindt ze er allemaal. Verbazend interessant museumpje. www.visitmons.nl/musea/museum-van-de-doudou-537181
4. La Beauté Sauvera le Monde: mooie foto’s in de tuin van het Belfort
De tweede expositie van deze zomer staat in de mooie tuin rond het Belfort, en is een fototentoonstelling van de Franse journalist/fotograaf Thierry Suzan. Gezellig tuintje trouwens, en één van de beste plekken in Bergen om even uit te blazen. Suzan raakte vooral bekend door z’n werk voor National Geographic, en z’n foto’s zijn er dan ook naar. Zestig prachtige beelden van mens, natuur en cultuur vallen hier te bekijken, en die zijn zeer de moeite. Het Belfort zelf kan je ook in. Da’s 87 meter hoog, en door de ligging op een heuvel meteen het enige gebouw in Bergen dat je van ver buiten de stad kan zien staan. België heeft zo maar even 57 belforten – die allemaal Unesco Werelderfgoed zijn – maar dit is het enige barokke exemplaar. Het werd een tijd geleden volledig gerestaureerd, zodat je er nu in een moderne glazen lift de toren in kan om de klokken en het mechanisme dat er achter zit te zien. Het uitzicht is uiteraard ook de moeite waard. De meeste heuvels in de verte zijn trouwens mijnterrils en dus artificieel. Het is een weetje als een ander. www.visitmons.nl/agenda/schoonheid-zal-de-wereld-redden
5. Maison Losseau: een goed verborgen parel van de Art Nouveau
Op een paar honderd meter wandelen van de grote markt staat Maison Losseau. Da’s een historisch pand met een niet onfraaie neoklassieke gevel, maar verder valt er langs buiten niet veel aan op te merken. Binnenin zit een bibliotheek, een kenniscentrum over de Henegouwse literatuur en wat zaaltjes voor kleinere exposities, maar je kan er ook de vertrekken van de oorspronkelijke eigenaar bezoeken. Dat was de advocaat Léon Losseau, die stiekem voor één van de mooist bewaarde Art Nouveau interieurs van het land heeft gezorgd. Enkel de fantastische glasramen in de koepel boven de centrale kamer zijn al een bezoek waard, en de rest van het huis moet niet onderdoen. Toen het rond 1900 werd afgewerkt, was dit het eerste gebouw met centrale verwarming en elektrische verlichting in Bergen. Ook was het één van de eerste panden met een lift in het hele land. Het kan op honderd jaar soms snel gaan inderdaad. Je kan vrijelijk door alle ruimtes wandelen, zolang je een paar van de voorziene pantoffeltjes over je schoenen schuift alvorens het parket te betreden. Het gaat al net iets te lang mee om er met je sportsloefen zwarte strepen op te liggen trekken. www.maisonlosseau.be
6. Triobalade: met de tuktuk door Mons
Mons is een aangename wandelstad, maar het kan er soms stevig op en neer gaan. Na anderhalve dag rondhossen hadden m’n voeten het dus wel even gezien. Maar waarom als een pauper liggen lopen als je je kan laten rondrijden, en dus boekte ik de vrolijke Ludo en zijn Triobalade. Da’s een tuktuk die hij uit Azië heeft laten verschepen en waar hij dagelijks de hele stad mee rondrijdt. Omdat ik het centrum ondertussen wel kende, maakten we een ritje richting buitenwijken. Op een autoweg waar je negentig mag met een rammelende tuktuk gaan rijden is niet de meest ontspannende activiteit ter wereld, maar het was alvast wel een avontuur. Eerst reden we naar het Grand-Large (da’s Groot-Breed in het Nederlands): een waterplas van 80 hectare waar twee kanalen samenvloeien, en die door Bergenaars gebruikt wordt als recreatiedomein. De jachthaven ligt hier en je kan er gaan picknicken of je aan een resem watersporten wagen. De tweede stop was het Vincent van Gogh Huis, dat op een paar minuten rijden uit het centrum ligt. Op het eerste zicht is dit een onopvallend huisje, maar hier heeft Van Gogh daadwerkelijk leren schilderen. Aangename stop, en in de Triobalade zien ze je alvast komen. www.mons.2016.com
Hotels in Bergen en verdere informatie
Net als vorige keer sliep ik in Bergen in het Martin’s Dream Hotel. Da’s een hip etablissement in het centrum waar veel kamers hun eigen inkleding per thema kregen. Twee jaar geleden sliep ik in de Magritte kamer waar de luster uit zwevende bolhoedjes bestond. Dit jaar sliep ik in de iets soberdere Doudou kamer – maar ik keek er wel uit het oude raam van een kerk.
Voor meer informatie over Mons, bezoek www.visitmons.be.
Voor alle informatie over Wallonië als bestemming, surf naar www.walloniebelgietoerisme.be.
Zin in een aantal andere Waalse uitjes? Lees dan hier m’n posts over Namen, Waterloo, Doornik, Charleroi, Luik, Spa, Virionval en De Gaume.
No Comments