Utrecht is één van de oudste steden van Nederland, en daardoor valt er heel wat te bezoeken – ook buiten het mooie historische centrum. Trot Op! werd uitgenodigd om met fiets en trein de creatieve hotspots van de stad te ontdekken, en dat moesten ze geen twee keer vragen.
Utrecht is – gesteld dat ik nog tellen kan – de vierde grootste stad van Nederland, en wordt hier en daar wel eens omschreven als een gezellig en minder druk alternatief voor Amsterdam. Dat kan best zijn, maar tot voor kort kon ik deze claim bevestigen noch ontkennen. Ik was er nog nooit geweest, zelfs niet in de buurt, waardoor m’n praktische kennis ietwat beperkt bleef. Daar kwam afgelopen maand gelukkig verandering in, gezien me vriendelijk werd gevraagd de stad eens te komen ontdekken – op zo duurzaam mogelijke wijze dan nog wel. Nu beweert elk boerendorp waar men twee schrale bomen op een plein heeft gezet tegenwoordig natuurlijk een duurzame bestemming te zijn, maar Utrecht heeft de afgelopen jaren daadwerkelijk z’n uiterste best gedaan om een groene en fietsvriendelijke omgeving te creëren. Dat ze daar vervolgens mee uitpakken is dan ook begrijpelijk en terecht. Om in de sfeer van de reis te blijven, liet ik de auto braaf op stal en boekte ik een ticket voor de Thalys. Eens terplekke was het vooral fietsen, wandelen en groentjes eten geblazen. Alles wat ik tijdens deze reis voorgeschoteld kreeg zou immers veganistisch zijn, en da’s helemaal oké. Voor zover ik weet is van af en toe wat tofu binnensteken nog nooit iemand doodgevallen. Ja, Nonkel Jos misschien, maar die had zich verslikt en het was al een moeilijke eter.
Op weekend in Utrecht: ontdek de 9 leukste plekjes
Duurzaamheid allemaal best, maar als er verder geen hol te beleven valt sta je er mooi. Laat ons daarom even terugkeren naar de initiële stelling van hierboven. Is Utrecht een valabel alternatief voor Amsterdam of niet? Wel, op een aantal vlakken zeker wel. Qua sfeer en fotogenieke plekjes bijvoorbeeld. Ook hier lopen een heel aantal grachten door het centrum, en die zijn gemiddeld nog net dat tikje pittoresker dan de Amsterdamse. Gezellig langs het water flaneren of in de zomerzon een terrasje doen is hier dus geen probleem. Je loopt er ook niet tussen hele hordes van het ergste soort toeristen te laveren, in tegenstelling tot in sommige delen van de hoofdstad. Hier vind je net iets makkelijker rust. Verder barst Utrecht van de geschiedenis – op de plek van de Dom stond 2000 jaar geleden al een Romeins fort – en is het één van de voornaamste studentensteden van het land. Wat feest- en uitgaanscultuur betreft zit het dus ook best snor. Tenslotte is Utrecht – misschien nog meer dan Amsterdam – een echte fietsstad, maar is de kans dat je van je sokken wordt gereden door al te assertieve locals ook hier veel kleiner. Heel wat redenen om een bezoekje te plegen dus, maar er zijn er nog meer. Wat vind je bijvoorbeeld van deze negen? Booyakah.
1. De Oudegracht: het kloppende hart van Utrecht
Als er één plek is die Utrecht uniek maakt, is het de Oudegracht die van zuid naar noord door het centrum loopt. Lange tijd was dit de voornaamste economische ader van de stad. Anders dan in Amsterdam hebben de Utrechtse grachten meestal twee niveaus. Wie via het trapje van de straatkant afdaalt, komt op een verlaagde kade vlakbij het water terecht. Vroeger kwamen de binnenschepen hier koopwaar afzetten in meer dan 700 opslagkelders die in verbinding stonden met de heren- en warenhuizen erboven. Vandaag de dag wordt in die kelders niet veel meer gestockeerd, maar wordt een heel aantal ervan gebruikt als café of restaurant. Het gevolg daarvan is dat van zodra de zon begint te schijnen, de hele Oudegracht langs weerszijden en op beide niveaus vol terrasjes en parasols komt te staan. Het is dé plek waar de hele stad buitenkomt en meteen ook de enige echte postcard view van Utrecht. Ook de Nieuwegracht – die bijna parallel loopt – is trouwens heel mooi, maar iets residentieler. Wie ergens rustig z’n boterhammen wil opsmikkelen, weet meteen waarnaartoe.
2. De Catharijnesingel: een nieuwe groene long voor de stad
De Catharijnesingel die de historische kern van Utrecht zo goed als volledig omringt, is een schoolvoorbeeld van hoe je een stad met wat wil en visie veel leefbaarder maakt. Oorspronkelijk een verdedigingsgordel, werd een deel van de singel in de vorige eeuw omgebouwd tot een drukke verkeersader. Duurzaam is dat niet, en aangenaam voor de omwonenden evenmin. Daarom werd enkele jaren geleden beslist alles opnieuw te vergroenen en zelfs het water weer toe te laten. Diezelfde omwonenden mochten dus jarenlang op een bouwput uitkijken, maar sinds een jaar of twee ligt er in plaats van een autoweg een kilometerslang groen park waar een kanaaltje doorloopt voor hun deur. Joggers, fietsers, picknickers, kajakkers en mensen met plezierbootjes zijn hier nu thuis, en niet meer de auto. Onder het Hoog Catharijne Winkelcentrum waar vroeger een tunnel liep, kan je nu gewoon doorvaren, om vervolgens uit te komen op een mooi plein waar je via trapjes helemaal tot aan het water kan. Het doet een mens dromen van de overkapping van de Antwerpse ring, die hopelijk (voor ik tachtig ben) tot een even goed einde gebracht zal worden.
3. De Vegan Food Tour van Utrecht: ontdek de stad met wat verantwoorde hapjes
Eén van de betere manieren om een stad te leren kennen is het boeken van een food tour. Dan krijg je niet alleen de mooiste plekjes te zien, je kan ondertussen ook wat lekkers in je vreter duwen. In Hong Kong en Taipei deed ik twee hilarische tours die niet voor gevoelige zielen zijn, maar in Utrecht is de Vegan Food Tour veruit de bekendste. Die wordt geleid door Daisy – in een niet zo ver verleden ook reisjournalist – en Patrick, die je met veel passie en enthousiasme door de stad leiden. De tocht begint op de Neude: een plein waar een waarlijk schrikwekkend standbeeld van een konijn staat te blinken. Vervolgens trek je naar een zestal vegan restaurants. Een kleine greep uit het aanbod: Life’s a Peach (lekkere pasteis de nata gekregen), Restaurant Gys (fantastische risotto), Kluts (vegan bakkerij/koffiebar), Last Vegas (vegan frituur waar de bitterballen niet van de echte te onderscheiden zijn) en Copperbranch (vegan fastfoodketen met burgers en wraps die momenteel aan het boomen is). Eindigen deden we met een diner in Broei: ook vegan en fine-dining in een aangename setting. Van de gefrituurde bloemkool-wings die je als hapjes krijgt ga je niet meteen afvallen, maar lekker zijn ze zeker. www.veganfoodtourutrecht.nl
4. Bunk: hotel, hostel én restaurant in een oude kerk
Slaap en eet je in Utrecht graag op dezelfde plek? Mag die niet te veel kosten en moet ze er ook ietwat uniek uitzien? Boek dan een kamer en een tafel in Bunk. Dat is een leegstaande kerk waarin men een hotel, een hostel, een co-working space en een restaurant heeft geïnstalleerd. De inrichting en de sfeer zijn gebaseerd op het Burning Man Festival en dus lekker hip. Het restaurant beneden is een parel, de kamers die in een soort houten constructie boven de keuken liggen zijn minimalistisch maar netjes, en boven vind je – buiten een aantal loungeplekken om tot rust te komen – zelfs een hostel met van die op elkaar gestapelde pods om in te slapen. Dat zijn een soort houten dozen waar je internet en elektriciteit hebt en die je met een gordijn kan afsluiten. Daardoor heb je geen eigen kamer, maar wel wat privacy. Alles werd – het thema van de reis in gedachten houdend – trouwens duurzaam gebouwd. Als de hele handel hier ooit opgedoekt moet worden, kan alles op zes weken tijd worden afgebroken, zonder blijvende schade aan de kerk. Vinden we leuk. www.wearbunk.com
5. De Dom van Utrecht: een icoon onder constructie
Over kerken gesproken: de Dom van Utrecht is de hoogste kerktoren van Nederland (maar uiteraard nog steeds 9 meter lager dan de onovertroffen OLV-Kathedraal van Antwerpen) en een vrij uniek gebouw. Door een apocalyptische storm in de 17e eeuw stortte het middenschip in. Dat werd nooit hersteld. Sindsdien staat de toren van de rest van de kerk gescheiden en legde men uit armoe maar een plein op de vrijgekomen ruimte aan. De domtoren wordt nog tot 2024 gerestaureerd, maar ondertussen valt hij nog steeds te bezoeken. Dat kan via een beklimming, maar dan zal je tussen de stellingen door van het uitzicht moeten genieten. Je kan ook ondergronds gaan en DOMunder bezoeken. Dat zijn de archeologische ruïnes onder het plein, die teruggaan tot de Romeinse tijd. Kleine tip voor de marketingmensen: UnderDOME is – gezien de Nederlandse muziekgeschiedenis – misschien een iets meer catchy naam. Tenslotte is er nog de tentoonstelling Van Dom tot Steengoed. Da’s een project waarbij men tijdens de restauratie zoveel mogelijk stukken van de Dom hergebruikt in projecten in en rond Utrecht. Zo kreeg de rode trui van de Vuelta vorig jaar een trofee cadeau gemaakt van een stuk arduin van vijf kilo dat van de torenspits kwam. Zet dat maar eens op de schouw. www.domunder.nl
6. Utrecht en Nijntje: van het museum tot het pleintje
Nijntje is één van die figuurtjes die ik nog ken uit m’n kindertijd, maar waar ik me bij god niet meer van kan herinneren of ik er ooit iets van gelezen heb. De kans is in ieder geval reëel, want er werden meer dan 100 miljoen boekjes van verkocht. Geestelijke vader Dick Bruma werd er in ieder geval niet armer van. Interessanter voor dit artikel is dat de man van Utrecht was, en dat zal je geweten hebben. Al jaren heeft men hier een officieel Nijntjemuseum. Daar kan je als volwassene niet veel gaan doen buiten in de cafetaria hangen, maar voor peuters en kleuters is het een wondere ontdekkingsreis die ook nog eens het probleemoplossend denken aanscherpt. Ik moest nog even het tijdelijke museum bezoeken, maar vanaf 22 juni is het echte weer open na een grondige renovatie. Wie nog meer konijnen wil zien, kan daarna een selfie gaan maken bij het standbeeld op het Nijntjepleintje (heerlijke naam) of op zoek gaan naar het Nijntjevoetgangerslicht dat ze ergens op een kruispunt geïnstalleerd hebben. Hier graag je foto’s op het voetpad maken zodat je niet door het aanstormende verkeer omver wordt gemaaid. www.nijntjemuseum.nl
7. Het Hof van Cartesius: innovatie en recyclage buiten het centrum
Eén luttele treinstop van het indrukwekkende Utrecht Centraal ligt station Utrecht Zuilen. Vroeger stond het hier vol staalfabrieken, maar net zoals in de rest van Europa gingen die in de jaren tachtig allemaal failliet. Na jarenlange leegstand werd het zogeheten Werkspoorkwartier omgebouwd tot dé creatieve broedplaats van de stad. De Werkspoorkathedraal bijvoorbeeld, is een enorme industriële hal die nu voor allerlei events wordt gebruikt, maar het Hof van Cartesius is de echte motor van dit gebied. Dit is een hotspot voor innovatieve en duurzame ondernemers, die hier kantoren en workshops hebben neergezet van bijna uitsluitend gerecycleerd materiaal. Dat zorgt voor een kleurrijk en licht chaotisch geheel waar je alles vindt van een vegan restaurant tot een goudsmid, een plantenasiel, een muziekstudio, een spelletjesontwikkelaar en een (jep) bamboedesigner. Allemaal zitten ze in gebouwen die er tegelijkertijd gezellig en een tikje post-apocalyptisch uitzien. Misschien wel het nuttigst van allemaal is het grote magazijn waar je na renovaties en verbouwingen alle nog bruikbare materialen kan achterlaten om er anderen (aan een schappelijk prijsje) een plezier mee te doen. Een idee dat navolging verdient. www.hofvancartesius.nl
8. Utrecht als fietsstad
Wist je dat er in Nederland maar liefst 25 miljoen fietsen te vinden zijn? Dat is er ongeveer anderhalve per Hollander, gesteld dat het percentage tandems meevalt. Utrecht zet zichzelf in de markt als de ultieme fietsstad van Nederland, en dat is niet onterecht. Ze zijn er hier zelfs als eerste mee begonnen. Het oudste officiële fietspad van het land loopt door Utrecht. Daar reed men vroeger met van die lachwekkende fietsen met de enorme voorwielen over. Ook in meer recente tijden is het fietsbeleid in Utrecht vooruitstrevend. De grootste fietsenparking ter wereld ligt bijvoorbeeld onder het stationsplein en heeft zo maar even 12.500 plaatsen ter beschikking. Da’s komt neer op een parkeergarage van drie verdiepingen met digitale borden die het aantal plekken in elke rij aangeven. Het hele ding kostte 30 miljoen euro en de eerste 24 uur parkeren zijn gratis. Al die parkeerplaatsen zouden natuurlijk geen zin hebben moest het in Utrecht niet aangenaam fietsen zijn. Quasi overal liggen brede en goed aangegeven fietspaden, en over het station werd zelfs een uitgebreide fietsbrug aangelegd zodat de sporen de stad niet meer in twee stukken snijden. Je kan er maar goed mee zijn.
9. De Letters van Utrecht: het langste gedicht ter wereld
Ooit eens een gedicht willen lezen waarvan het einde pas 200 jaar nadat je de pijp bent uitgegaan gepubliceerd zal worden? In Utrecht moet je zijn! Daar liggen de Letters van Utrecht langs de Oudegracht. Da’s een dichtproject waarbij men één in een kassei gebeitelde letter per week aan de straatstenen toevoegt. Het initiatief begon in 2012 (de eerste 650 stenen werden retroactief tot 1 januari 2000 in één keer gelegd) en het is de bedoeling om het nog eeuwen vol te houden tot het gedicht rond het hele centrum ligt. Je kan een steen sponsoren, en dan mag je een privéboodschap aan de zijkant toevoegen die niemand ooit zal zien tot ze het hele ding weer opgraven, maar je mag helaas niet zelf de volgende letters kiezen. Ergens voor een paar honderd euro een gratuit scheldwoord binnensmokkelen hoort dus niet tot de mogelijkheden. Enkel de mensen van de dichtersgilde kennen de tekst, en moest hij ooit uitlekken kunnen ze opnieuw beginnen. De eerste zinnen zijn overigens: “Je zult ergens moeten beginnen om het verleden een plaats te geven. Het heden doet er steeds minder toe. Hoe verder je bent, hoe beter. Ga maar door nu.” Man, ik kan niet wachten tot het af is. Even in m’n agenda zetten.
Hotels in Utrecht
Ik verbleef in Utrecht twee nachten in het Hotel Karel V. Da’s een prachtig vijfsterrenhotel in een 14e-eeuws klooster waar vroeger ridders en priesters logeerden. Monumentale plek om in te slapen, met heel ruime kamers (de mijne had een hemelbed). Ook het ontbijt en de mooie tuin zijn de moeite. www.karelv.nl
Voor meer informatie over Utrecht als bestemming, bezoek www.discover-utrecht.com of www.uitagendautrecht.nl.
Utrecht gezien en zin in een paar andere Hollandse trips? Lees dan m’n posts over vreemde musea in Amsterdam, Zuid-Limburg, de Waddeneilanden, Haarlem en Flevoland.
No Comments