Op weekend in Zuid-Limburg: mijnen, wijnen en kastelen

Zuid-Limburg is een voor Nederland atypische streek. Het verbazend glooiende landschap ligt er her en der bezaaid met wijngaarden en kastelen, je kan een hoop mooie fiets- en wandelroutes afwerken en ex-mijnsteden als Heerlen zorgen voor een aangename culturele toets. Trot Op! trok er op verkenning en kwam terug met 6 dingen die je niet mag missen op weekend in Zuid-Limburg.

 

Op zoek naar een Nederlandse bestemming die er zo min mogelijk Hollands uitziet? Maak dan dat je in Zuid-Limburg staat. Daar hebben ze – schrik niet – zowaar licht glooiende heuvels. Daardoor kan je er in tegenstelling tot in de rest van het land, niet recht tot in de Amsterdamse grachten kijken door snel op een middelhoge stoel te gaan staan. Een andere atypische eigenschap van Zuid-Limburg is dat het er vol wijngaarden staat. Jawel: er bestaat zoiets als Hollandse wijn, en die valt wonder boven wonder nog te zuipen ook. Zelfs geen leger aan schuimbekkende, ‘Quel sacrilège!’ gillende Fransozen zal daar nog iets aan kunnen verhelpen. Dommage fromage, beste vrienden.

“Op zoek naar een streek in Nederland die er zo min mogelijk Hollands uitziet? Maak dan dat je in Zuid-Limburg staat.”

Geen lelijk stukje Nederland aldus, dat Zuid-Limburg. Op veel plaatsen doet het meer denken aan een mix van de Ardennen en de Provence (zie ook: De Gaume) dan aan de tulpenvelden, windmolens en veel te kleine kabouterhuisjes die je kent uit de rest van het land. Wie even door Nederlands Limburg rijdt, beseft al snel dat het sterk lijkt op ons eigen Limburg. Daar moet je niet voor gestudeerd hebben: het ligt er namelijk vlak naast. Beiden zijn groene ex-mijnstreken die zichzelf de voorbije decennia heruitvonden. De bewoners zijn er divers en bescheiden, en drukken zich uit in een schattig maar licht aandoenlijk taaltje dat even vrolijk op en neer gaat als het heuvelland rondom. Zuid-Limburg op een kaart aanduiden vergt ook geen genialiteit. Het gaat om het onderste aanhangsel van het land dat achteloos tussen Duitsland en België bengelt, met Maastricht en Heerlen als voornaamste steden. Je zou het zo’n beetje de balzak van Nederland kunnen noemen, maar ik weet niet of ze dat ginds zouden appreciëren dus doe ik het maar niet. #balzakvannederland

 

Op weekend in Zuid Limburg: mijnen, wijnen en kastelen

Toen ik in mei 2022 met een aantal andere reisbloggers op weekend naar Zuid-Limburg mocht, deed ik dat met een zekere anticipatie. Dat kwam voornamelijk omdat men ons niet zomaar in één of andere schrale bungalow zou dumpen, maar in een imposant kasteel dat via Beaujean Vacances kan worden afgehuurd door groepen. Daarbovenop was ik de enige man in het gezelschap, waardoor ik met vier frisse deernen in een kasteel in het bos mocht blijven slapen. Dat voelde een beetje zoals Beauty and the Beast, maar dan met vier Belles en zonder pratende keukenraad. Veel tijd om onze favoriete sprookjes te cosplayen was er echter niet. We waren niet tot hier gereden om op ons gat te blijven zitten. Op een dag of twee verkenden we zowat de hele streek. We leerden alles over het plaatselijke mijnverleden, doken de mooie natuur in en ontdekten allerlei straat- en andere kunsten. En van af en toe bij een schilderachtig ondergaande zon van een glas wijn nippen is ook nog nooit iemand doodgevallen. Geen klachten dus. Hier zijn zes dingen die je zeker moet zien en doen op weekend in Zuid-Limburg.

 

1. Kastelen in Zuid-Limburg: slaap als een koning in Kasteel Strijthagen

Het mooie Kasteel Strijthagen bij Landgraaf deed dienst als onze Zuid-Limburgse thuisbasis, en dat was best spectaculair. Dit complex, dat in z’n huidige vorm uit de 16^e tot 18^e eeuw stamt, stond een hele tijd leeg, maar wordt nu beheerd door de familie Taratynov. Zij verhuren het aan gasten, maar gebruiken het ook om hun kunst in uit te stallen. Het beschikt over een groot terras dat op een visvijver uitkijkt, negen slaapkamers voor twee tot vier personen, twee eetkamers en een volledig uitgeruste keuken. Elke kamer werd door de dochters des huizes geschilderd in de stijl van een bekende kunstenaar en voelt compleet uniek aan. Op de eerste verdieping ligt de Chinese kamer, waarin een vierhonderd jaar oud hemelbed gesneden uit pratende toverbomen staat uitgestald. Gezien elk van ons genoeg griezelfilms achter de kiezen heeft om te beseffen in welke kamer je gegarandeerd het eerst prijs hebt, besloten we wezenlijk ergens anders te gaan liggen. Los van de dolende geesten uit de Ming Dynastie, is dit een heerlijke plek om een weekend in door te brengen. Zeker met een grote vrienden- of familiegroep. Als iedereen z’n deel bijlegt en alle kamers bezet zijn, slaap je hier goedkoper dan op hotel.

 

2. ArtLand: een beeldenpark rond het water

De Taratynovs zijn een kunstenaarsfamilie, en omdat Kasteel Strijthagen niet groot genoeg was om hun hele collectie in kwijt te raken, vulden ze ook het park rondom met allerlei beelden en installaties. Het resultaat doopten ze ArtLand en kan vandaag de dag bezocht worden. Het indrukwekkendste kunstwerk staat pal voor de trappen van het kasteel en is een representatie van De Nachtwacht van Rembrandt in levensgrote bronzen beelden. De rest van de kunst staat verspreid over de binnentuinen en het parcours rond de vijver. Wie hier gaat wandelen loopt langs een heleboel mooie en bevreemdende beelden. Mijn persoonlijke uitschieter was een metershoge bronzen buldog die men Winston (naar Churchill) doopte. Ook de kasteelkelder staat vol vreemde kunstwerkjes, en op één van de zolderruimtes exposeert de vrouw des huizes haar schilderijencollectie. Daar hangen een aantal portretten van de familieleden zelf tussen, waarvan sommigen redelijk ontkleed. Altijd leuk om plots te beseffen tijdens een rondleiding door de persoon zelf. www.artland.top

 

3. Heerlen: ex-mijnstad met een nieuw gezicht

Net zoals het Belgische equivalent, was Zuid-Limburg tot diep in de vorige eeuw een echte mijnstreek. In Heerlen – een stad die al teruggaat tot de Romeinse tijd – had quasi iedereen wel een link met de mijnen. Dat bleek achteraf best kut, want toen diezelfde mijnen in de jaren zeventig plots sloten, zat half de stad zonder werk. Dat had tot gevolg dat Heerlen degenereerde tot het Charleroi van Nederland: een verschraald rovershol vol junkies en tippelende tandeloze hoeren. Rond de eeuwwisseling stond Heerlen bekend als gevaarlijkste stad van het land, en dus besloot de overheid er iets aan te doen. Het vuil werd van de straten gespoten, de verslaafden werden buitengezet, geïnterneerd of tot zeep verwerkt (één van deze drie is onwaar: kan jij raden welke?) en over de hele binnenstad werden camera’s geïnstalleerd om het aantal ram- en andere kraken gevoelig terug te dringen. Dat bleek wonderwel te werken, en na een tijd kon de stad zich meer concentreren op kunst en cultuur. Vandaag kan je hier het Nederlandse Mijnmuseum bezoeken, in het imposante SCHUNCK Glaspaleis (het kind moet een naam hebben) vallen doorlopend mooie tentoonstellingen te bewonderen – vandaag is dat er eentje over Keith Haring – en her en der staat gewaagde moderne architectuur te pronken. Heerlen is nog steeds niet de mooiste stad van Nederland, maar het is er op z’n minst interessant. www.schunck.nl

 

4. Geniet van een overvloed aan street art in Heerlen

Heerlen werd de voorbije twee decennia niet enkel opgekuist, een hoop muren werd ook letterlijk van een frisse laag kleur voorzien. Hier valt een werkelijk gigantische hoeveelheid graffiti te bekijken, in die mate zelfs dat Heerlen vandaag de dag de street art hoofdstad van Nederland genoemd wordt. Vanaf 2013 werd hier bewust op ingezet, en de populariteit van de eerste muren zorgde er voor dat steeds meer inwoners hun gevel ter beschikking stelden. Het aanbod is ondertussen erg gevarieerd, en gaat van kleine verborgen tekeningetjes tot imposante werken die halve gebouwen bestrijken. Op sommige murals wordt de geschiedenis van de stad uit de doeken gedaan. Dat gaat van taferelen rond het Romeinse legioen tot letterlijke kanaries in de koolmijnen. Een hoop ander werk is dan weer lekker provocerend. Je kan met een lokale artiest op tocht trekken, of gewoon de Street Art Cities app downloaden en zelf langs een aantal van de meer dan 300 werken op ontdekking gaan. De keuze is aan jou.

 

5. Het Drielandenpunt: vertoon eens wat grensoverschrijdend gedrag

Zuid-Limburg is een echte wandelstreek vol holle wegen, uitgestrekte bossen en weidse panorama’s. Wist je echter dat je hier – denk Homer Simpson in Australië – ook van Nederland naar België of Duitsland en weer terug kunt wippen? Dat doe je op het Drielandenpunt bij Vaals (Nederland) en Gemmenich (België). Hier staan een aantal uitkijktorens, waardoor je kilometers ver de drie landen in kunt kijken. Op het daadwerkelijke raakpunt van de drie grenzen staan de nationale vlaggen uitgestald en werd een toeristisch allegaartje uitgebouwd. Over de Duitse grens kan je gaan mountainbiken, in Nederland kan je een labyrint verkennen en in België staat (hoe kan het ook anders) voor zover ik weet zo goed als niets. De Vaalserberg vlakbij dat doolhof is trouwens het hoogste punt van Nederland – op minder dan 100m van de Belgische grens. Het Drielandenpunt bezoeken is niet bepaald het spannendste avontuur dat je in Zuid-Limburg beleven kan, maar de omgeving rondom is prachtig en je bent er dan toch maar geweest. Al was het maar om te beseffen hoe makkelijk de EU het ons maakt om van land tot land te reizen. In een niet zover verleden konden we met z’n allen met ons paspoort in de rij gaan staan.

 

6. Domein Holset: zwelg eens wat Hollandse wijn

Zoals hierboven al vermeld, valt in Zuid-Limburg best wat wijn te scoren. Het is de voornaamste wijnstreek van het land en telt ondertussen meer dan twintig domeinen. Voor rode wijn is het hier net niet warm genoeg, maar aan al de rest valt een mouw te knopen. Wij besloten ons weekend af te sluiten met een paar glazen in Domein Holset vlakbij de Duitse grens. Hier produceren ze wat men noemt “mousserende wijn”. Dat is eigenlijk gewoon champagne, maar dat mag je zo niet noemen of je krijgt een Frans proces aan je been. Soit, die niet-champagne kan je hier in al zijn varianten komen proeven, en dat doe je het best vanop het bankje dat uitkijkt over de wijnranken. Wie achteraf niet met z’n zatte kloten weer naar huis wil rijden, kan hier ook blijven slapen. Zeven mooi ingerichte kamers en één vakantiehuisje voor acht personen staan voor je klaar. Iedereen content! www.domeinholset.nl

 

Restaurants en Hotels in Zuid-Limburg

Een verblijf in Kasteel Strijthagen valt zeer aan te raden. Het kasteel is maar één van vele mooie opties die je via Beaujean Vacances kan boeken. Wie naar hun website surft kan kiezen uit een hele verzameling aan vakantiehuizen in Zuid-Limburg en de rest van de provincie, maar ook in Belgisch Limburg, de Ardennen, de Eifel in Duitsland en de Voerstreek. www.beaujean-vacances.com

We bezochten tijdens onze trip ook een aantal toprestaurants. Een kleine bloemlezing:

Op onze eerste avond dienden we ons eigen kostje te verzorgen in de kasteelkeuken. Dat gebeurde onder de deskundige leiding van kok Frank Van Wissen, die je kan boeken voor workshops en events. www.kokkiediekookt.nl

Lunchen in Heerlen deden we in Mijn Streek: een mooie brasserie op de bovenste verdieping van het SCHUNCK Glaspaleis. Het dakterras geeft uitzicht over half de stad. www.mijn-streek.nl

Ook erg goed bevonden was het Winselerhof bij Landgraaf (vlakbij het kasteel) alwaar we een fijnproeversmenu van een stevig aantal gangen voorgeschoteld kregen. www.oostwegelcollection.nl/winselerhof/

De volgende dag lunchten we in de Gerardushoeve, op een terras dat een topuitzicht biedt over het landschap rondom. De hoeve dient ook als startpunt voor een aantal mooie natuurwandelingen. Wij kozen voor een wandeling van vijf kilometer, van Epen naar Erperheide.

Ons ontbijt in het kasteel werd verzorgd en afgeleverd door Schenkerij Belge en De Auw Drukkerie. www.schenkerijbelge.nl en www.de-auwdrukkerie.nl

Voor meer info over Zuid-Limburg als bestemming, surf naar www.visitzuidlimburg.nl

 

Heb je nog vragen over Zuid-Limburg? Ben je er zelf al geweest? Wat waren jouw favoriete plekken of activiteiten? Heb ik iets over het hoofd gezien? Laat het me vooral weten in de commentaren onderaan.

Zin in een aantal andere Nederlandse trips? Lees dan hier m’n blogposts over de rand van Amsterdam en de Waddeneilanden. Zin in wat verdere reizen? Klik hier voor stukken over Lodz en Porto.