Nantes is een levendige maar ietwat aparte stad aan de Atlantische kust van Frankrijk. Het oude centrum heeft alles wat je van een klassieke Franse citytrip mag verwachten, maar daarbovenop heeft men de straten en pleinen er boordevol openbare kunst gestouwd en lopen er soms wel erg vreemde beesten rond. Trot Op! nam de TGV en ging terplekke polshoogte nemen.
Wie regelmatig door dit blog zit te neuzen – en waarom zou je dat niet doen: het is fantastisch – merkte misschien al op dat er niet erg veel artikels over La Douce France op te vinden zijn. Los van de ondertussen twee beschamende nederlagen tegen het frustrerende wandelvoetbal van Les Bleus, doe ik dat niet uit kwade wil. Deels komt dat omdat er meer haar op m’n Frans dan op m’n kop staat (ondertussen is dat al even niet zo moeilijk meer). Anderzijds is Frankrijk voor Belgen al sinds mensenheugenis één van de meest platgelopen bestemmingen van Europa. Daardoor wordt het soms moeilijk een publiek nog te verrassen. Om me te overtuigen de grens over te trekken, zal men dus met straffe verborgen parels moeten afkomen. Nantes zou er zo eentje kunnen zijn: een levendige stad aan de oevers van de Loire net onder Bretagne – de zogenaamde neus van Frankrijk. Erg aangename stad, maar op zich toch een eind verwijderd van het gebruikelijke toeristische circuit en dus verre van overrompeld. Vreemd is dat, want met de TGV ben je er op een uur of vijf en er vallen verbazend unieke dingen te ontdekken. Daar offer ik me graag even voor op.
Wat te doen in Nantes: de 9 strafste bezienswaardigheden
In een niet al te ver verleden was Nantes de hoofdstad van het Hertogdom Bretagne. Da’s ondertussen al even geleden, maar ze hebben er wel een mooi kasteel aan overgehouden. Het imposante Château des Ducs de Bretagne is het focuspunt van de oude stad, en vandaag de dag zit er een uitgebreid museum over de geschiedenis van Nantes in verstopt. Dat centrum is trouwens best gezellig: klassieke geveltjes, op- en neergaande kasseistraatjes vol cafés en restaurants en hier en daar een aangenaam park om je croissants in binnen te spelen.
“Nantes is een levendige stad aan de oevers van de Loire, een eind verwijderd van het gebruikelijke toeristische circuit. Vreemd is dat, want je bent er vanuit Brussel op vijf uur met de trein en er vallen verbazend unieke dingen te ontdekken.”
Met alleen geschiedenis trek je in deze vreemde tijden echter het volk niet, en dus gooide men het in Nantes over een geheel andere boeg. Vandaag is Nantes een innovatieve stad, die creatieve dingen doet met haar openbare ruimte. Dat uit zich het duidelijkst tijdens Le Voyage à Nantes: een jaarlijks kunstfestival dat tijdens de zomer de hele stad in een openluchtmuseum verandert. Allerlei artiesten fleuren er dan het straatbeeld op met hun creaties, waarvan er heel wat permanent blijven staan. Wie door de straten van Nantes kuiert, zal her en der dus vreemde constructies opmerken. Daar moet je trouwens helemaal zelf niet naar op zoek. In Nantes neemt de stad je op ingenieuze wijze bij de hand.
1. La Ligne Verte: de groene draad door Nantes
Nantes is voor zover ik weet de enige stad ter wereld waar de toeristische trekpleisters volledig idiot-proof zijn – om er te geraken dan toch. Hier moet je je na je vakantie niet afvragen of je iets gemist hebt. Loop je hotel uit tot je ergens op straat een letterlijke groene lijn ziet liggen, volg die braaf als een lemming en twintig kilometer later heb je gegarandeerd elke min of meer waardevolle attractie gezien. Oorspronkelijk werd La Ligne Verte op de straten geschilderd om alle kunstinstallaties van Le Voyage à Nantes met elkaar te verbinden, maar het idee werd zo goed ontvangen dat men met de verfkwast uiteindelijk de hele stad doortrok. Het resultaat is een handige leidraad, en tenzij je ergens onverhoeds in de Loire verzuipt, raak je uiteindelijk altijd terug waar je begon. Ik som een aantal leuke plekken op die ik verder niet meer zal bespreken (omdat ik blogposts schrijf en geen Lonely Planets). De middeleeuwse Bouffay-wijk (in se het historische centrum); de prachtige Passage Pommeraye (een overdekte winkelgalerij); de LU-toren (leuk versierd torentje waaronder vroeger een koekjesfabriek maar nu een culturele ruimte ligt) en de Jardin des Plantes (mooie botanische tuin bij het station). Die kan je alvast afvinken, maar volg braaf de lijn en je ontdekt nog veel meer.
2. Nantes en haar vreemde openbare kunst
La Ligne Verte diende dus oorspronkelijk om alle kunstinstallaties aan elkaar te linken, en ondertussen zijn dat er een heel aantal. Hier en daar zorgen ze zelfs voor licht surreële taferelen. Op de Place du Bouffay staat bijvoorbeeld een standbeeld dat van z’n sokkel lijkt te stappen en iets verder vind je een grote speeltuin in de vorm van een houten Chinese draak en een voetbalveld in een random vorm dat er enkel normaal uitziet in de spiegel die er naast staat. Nachtje in Nantes blijven slapen en niet veel plaats nodig? Huur dan het microhuisje dat vijf meter boven de grond tussen twee andere gebouwen geperst zit. Op het Île de Nantes – een groot eiland in de Loire – vallen nog veel meer werken te ontdekken. Les Anneaux zijn achttien grote ringen die ’s nachts oplichten en langs het water liggen. Le Mètre à Ruban is een gele lintmeter op maat van King Kong die ergens in een voorhof ligt uitgerold. Air is een gebouw met een metalen gevel waar je vogeltjes hoort fluiten als je er onderdoor loopt. L’Arbre à Basket is een boom die volledig uit basketringen bestaat en mijn persoonlijke favoriet On Va Marcher sur la Lune is een speeltuin in de vorm van het maanoppervlak met trampolines in de kraters. Het is eens iets anders dan de ballenbak van de McDonald’s.
3. Les Machines de l’Île: ritjes maken op een mechanische olifant
Veruit de bekendste attractie van Nantes ligt ook op het Île de Nantes. Da’s de workshop van Les Machines de l’Île. Die maken allerlei monsterlijke steampunk-constructies in de vorm van reusachtige dieren. Eentje daarvan zal vooral Antwerpenaars bekend voorkomen. Da’s omdat Les Machines de l’Île vroeger deel uitmaakte van Royal de Luxe, en dat zijn de mensen die om de zoveel jaar met hun reuzen door Antwerpen komen paraderen. De meest iconische daarvan was de gigantische olifant die ergens midden jaren 2000 langskwam. Zo hebben ze er hier in Nantes ook eentje staan – vreemd genoeg niet dezelfde – en wie wil kan er zelfs (aan een duizelingwekkende snelheid van 1 km/u) een ritje op maken. Dat had ik graag een keer gedaan, maar helaas pindakaas stond hij net die week in panne. Niet getreurd: er valt nog meer te ontdekken. Iets verderop hebben ze een draaimolen ter ere van Jules Verne neergepoot, waar je op drie verdiepingen op een hoop licht verontrustend uitziende zeedieren kan rijden. Het meest interessant is de workshop in hun grote hangar, waar je langs allerlei creaties wordt geleid die je soms zelf mag besturen: van mieren ter grootte van een camionette tot spinnen ter grootte van een dinosaurus, kolibries, rupsen en zelfs een luiaard.
4. Le Jardin Extraordinaire: een oerwoud in een oude steengroeve
Vanaf het westelijke puntje van Île de Nantes kan je – met de Pass Nantes – gratis de Navibus nemen. Da’s een overzetboot die je weer naar het vasteland brengt. Je zet dan voet aan grond bij de Little Atlantique Brewery: een microbrouwerij in een oude oliepersfabriek waar je meteen ook een hapje kan eten. Een korte wandeling hiervandaan – groene lijn volgen – ligt één van de meest unieke plekken van Nantes. Le Jardin Extraordinaire was vroeger een triestige steengroeve waar niets mee gebeurde. Nu ligt er een fantastische tuin. Je kan de hele top van de klif aflopen langs tal van uitkijkpunten, en dan via stalen trapjes helemaal langs de rotswand afdalen om uiteindelijk in wat bijna letterlijk als een oerwoud aanvoelt terecht te komen. Dichte begroeiing, tal van exotische planten en zelfs een kunstmatige waterval van 25 meter hoog die in een vijver vol kwakende kikkers neerklettert. Heerlijke plek. De tuin is nog maar vijf jaar open en wordt momenteel uitgebreid.
5. Le Mémorial de l’Abolition de l’Esclavage: de donkere geschiedenis van Nantes
Aan het water van de Loire ligt het meest pakkende monument van Nantes. De eerste tekenen zie je al een honderdtal meter eerder, wanneer je op de promenade langs de rivier allerlei plakaatjes met vreemde namen begint op te merken. Dat zullen er uiteindelijk meer dan 1800 blijken: het exacte aantal slavenschepen dat hier doorheen de jaren gebouwd werd. Tot het midden van de 19e eeuw was Nantes de thuishaven van een aantal rijke families die in de slavenhandel zaten. Ze produceerden hier schepen om ze via West-Afrika naar Amerika te zeilen. Meer dan 550.000 mannen, vrouwen en kinderen werden in erbarmelijke omstandigheden naar de overkant van de oceaan verscheept om nooit meer terug te keren. Onder de promenade ligt een betonnen gang die als bezinningsruimte dient. Die staat vol beroemde uitspraken en speeches rond vrijheid en zelfbeschikking. Dit is een plek die je absoluut bezoeken moet, en eentje die tot stilte dwingt. De schaal van wat gebeurd is, is bijna onwerkelijk, maar door de mozaïek aan tegeltjes krijg je symbolisch toch een indruk van het aantal levens dat doorheen de jaren werd verwoest. Ook de opgewekte namen van sommige schepen doen de wenkbrauwen meer dan fronsen. Mensen doen elkaar verschrikkelijke dingen aan, en dat zal niet al te snel veranderen. Het enige dat we kunnen doen is zelf het goede voorbeeld geven.
6. Le Château des Ducs de Bretagne en andere musea in Nantes
Le Château des Ducs de Bretagne is het voornaamste museum in Nantes. Je loopt in het kasteel door tientallen zalen en torentjes, die de hele geschiedenis van de stad en Bretagne uit de doeken doen – inclusief een aangrijpende expositie over de slavenhandel. In Nantes vallen nog heel wat musea te bezoeken. Hier zijn de voornaamste.
–Musée d’Arts de Nantes: dit is één van de grote kunstmusea van Frankrijk, en stelt een heleboel werken van Picasso, Kandinsky, Monet, Courbet en Delacroix tentoon. Je ontdekt er kunst van de 13e eeuw tot nu.
–Musée Jules Verne: klein museumpje (dat binnenkort helemaal vernieuwd zal worden) in de buurt van Le Jardin Extraordinaire. Bevat manuscripten, eerste edities en een aantal vreemde objecten en curiositeiten uit de fantastische verhalen van Jules Verne. Die mens is uiteraard overigens van Nantes.
–Muséé Dobré: kunstmuseum in een prachtige 19e eeuwse neoromaanse villa dat de collectie van een rijke verzamelaar tentoonstelt.
7. Een vleugje Japan in Nantes
Nantes heeft meer dan één unieke tuin – en meer dan één eiland. De Erdre is een andere rivier die door de stad stroomt. In het noorden van het centrum loopt ze rond Île de Versailles. Da’s een klein eilandje waarop men in de jaren tachtig een vrij authentiek uitziende Japanse tuin aanlegde, inclusief sierlijke bruggetjes, bamboebossen, traditionele paviljoentjes, kronkelende paadjes en vijvers vol kois. Verre van de grootste attractie in Nantes, maar het is een aangenaam plekje om even tot rust te komen en zo’n Japanse tuin zie je nu eenmaal niet overal (tenzij in Hasselt, check it out here). Toen ik hier langskwam trad er een koor op en zaten mensen her en der met hun kinderen te picknicken. Goed om even van de groene lijn af te wijken en in een leuk schaduwplekje van de rust te genieten.
8. Estuaire: een kunstroute tussen Nantes en Saint-Nazaire
Ook buiten Nantes ligt heel wat openbare kunst. Op de zestig kilometer tussen Nantes en de gezellige kuststad Saint-Nazaire heeft men er een hele route rond uitgebouwd. Dat kunstspoor heet Estuaire en wie vanuit de ene stad tot in de andere rijdt, komt onderweg 33 kunstwerken tegen (waarvan we een aantal hierboven al besproken hebben). Die liggen langs beide oevers van de Loire verspreid (hier en daar kan je met de wagen gratis de veerboot op) en er zitten een aantal opmerkelijke dingen tussen. La Maison dans la Loire bijvoorbeeld, is een huis dat in de rivier verloren lijkt gelegd. Misconceivable is dan weer een gesmolten zeilboot (die identiek is aan diegene in het Middelheimpark in Antwerpen). Drie van de meest indrukwekkende werken vind je in en rond Saint-Nazaire zelf. Le Serpent d’Océan is het ijzeren skelet van een enorme slang die uit de branding lijkt te glibberen. Le Pied, le Pull-over et le Système Digestif zijn drie massieve stenen standbeelden op het strand die exact uitbeelden wat de naam zegt (de betekenis ben ik even kwijt), en Suite de Triangles tenslotte is een optische illusie die over honderden meters op verschillende gebouwen geschilderd werd en maar van één exact uitkijkpunt tot z’n recht komt.
9. Duikboten in Saint-Nazaire: bezoek de Espadon
De meest indrukwekkende bezienswaardigheid in Saint-Nazaire is er eentje waar je niet naast kan kijken. Tijdens WOII hebben de Duitsers hier een belachelijk grote duikbootbasis neergezet – louter met vrijwillige en gedreven werkkrachten uiteraard. Die staat nog steeds als een massief blok beton in het centrum, en ondertussen wordt ze voor allerlei zaken gebruikt – van exposities tot fuiven. In een kleinere basis wat verderop – vanop het dak kan je de hierboven genoemde optische illusie zien – ligt nog steeds een duikboot te dobberen. Da’s de Espadon, en die was niet van Duitse makelij maar van de Franse marine. Van 1960 tot 1985 werd hij voor allerlei Koude Oorlog-missies gebruikt, maar na afzwaaien werd het een museumstuk. Gewapend met een audiogids kan je ontdekken hoe het leven aan boord voor de gemiddeld 65 matrozen was, en dat was om het kort te houden vooral nogal krap. Van het mini-keukentje en de toiletten tot de commandoposten en de slaapvertrekken: alles voelt er uitermate claustrofobisch aan. De meeste plaats was er in de torpedokamer – dan weet je het wel.
Hotels in Nantes en andere informatie
Voor alle informatie over Nantes, surf naar de website van de toeristische dienst.
Voor m’n verblijf in Nantes kocht ik een Pass Nantes. Die kan je kopen voor 24/48/72u of voor een hele week. Je raakt er alle attracties gratis mee binnen en je kan er ook het openbaar vervoer mee op.
Ik sliep in Nantes in het La Pérouse Hotel. Dat is een nogal apart uitziend en ingericht gebouw dat vrij centraal in het centrum langs een grote boulevard ligt. Aangenaam verblijf.
Ik at in de volgende drie restaurants een gastronomisch diner en dat was telkens niet te versmaden: Meraki, Maison Bagarre en Vacarme.
Voor meer keuze uit alle degelijke restaurants in Nantes, klik hier.
Zin in een andere Franse trip? Lees hier m’n artikel over Avignon en de Vaucluse. Aantal andere Europese reisjes maken? Waarom niet naar Praag, Ticino, Duisburg, Amsterdam-Noord of Schotland?
No Comments